Уятты сыйрылган адамдан жамандыктын баарын кутууго болот. Элибизде уят ,намыс деген сезимдер ото бийик болгон . Уятсыз адамды адамдык сыпаттан чыгарып ,анын жанына барыштан да ийменишкен. "Уялбагандан озун уял"деген эки ооз создун ичинде элэ бутундой бир филасофия жатат. "Уят -олумдон каттуу" ,"Уятымдан олойун десем жан татту,кирейин десем жер катуу","Коёнду камыш олтурот,жигитти намыс олтурот"деген создор бекеринен айтылган эмес. Адам кандай жаман иш жасабасын ,анын башы уятсыздык менен байланышып турат. "Уятсыз дыйкан жерсирээк,уятсыз катын эрсирээк" ,"Аял унду эркектин кубаты жок,эркек ундуу аялдын уяты жок" деген сыяктуу маанилер менен уятсыздыктын белгилерин элэбизде айтылып келген.
Негизинде уяттуулук -эки турдуу болот. Жараткан Алланын алдында уялуужана пенделерден уялуу болот. Жогорудагы айтылып откон макал создор ,эн туура,мааниси терен ,адамзаттын журогуно тийе турган ,адашуудан,адепсиздиктен кайтара турган создор билгенге!
Бирок ушул уят деген соз ,уяты бар адам учун олумдон катуудур,уяты жок адам учун жон гана кулак сыртында калуучу маанисиз соз сыяктуудур. Азыркы биздин жашообузга коз чаптырып карап королу. Уяттуулук уй булоодон башталат,ата эне тарбиясынан ,алардын балдарга уяттын эмне экенин эскертип туурудан да болот. Кээ бир уй булоолордо ата эне алдында мисалга алсак : "Паап,это мой парень" ,"Я хочу туалет"-деген создорду балдарыбыз оозу мурду кыйшайбай элэ айтып калышты. Бул жерде уй булоодо сый урматты сактап турган негизги фактор -уяттуулук туп тамырынан кыркылып бара жатканы корунуп турса да ,кээ бироолор учун муну "жетишкен маданият" катары эсептешет. Бирок бул жерде сый урматтын жок болуп кете жатканын сезишсе да окунучтуусу конул бурбай калдылар.
Бул "жетишкен маданият"-деген ушунча тамыр алды дейсин ,кыздарыбыз бул созду жешим катары коруп оз денелерин сатуудан уялбай элэ калышты. Окунучтуусу кыргызстаныбыз кичинекей калкы аз эл болсок да ,кыргыз кыздарынын ушул ишке барып жатканы ,(жакында элэ,бир сойку канада ,ачылгандан бери 50 000 ге жакын кыз иштегени маалым болду ) муну укканда журогун канап,зээнин кейип кетет. Ушунчалык элэ биз УЯТ деген создун алдында алсызбызбы? Эмне учун эми ушул жийркеничтуу жол менен? Эмне учун ? деп суроонун жообун таба албай кала берет экенсин. Бул да динден кабыры жоктуугунан, дин менен жашабагандыгынан, Аллахты тааныбагандан болуп жатпайбы.
Ал эми ак сакалдуу аталарыбыз, агаларыбыз,жашы жетелек инилерибиз ,Арак деген атын очкурдун алдында Уяттулуктуу жоготуп койушту. Уятттуулук жаман иштин башаты дегендей,арак да уяттсыздыктын жан досудур. Ак сакалдуу аталарыбыз уят дегенди жыйыштырып ,атын очкур аракты ичип алып ,кочолордо калпагы кыйшайып ,балдарыбызга нассат айткандын ордуна ,ооздорунан бата эмес ,арак жыттанып согуш чыгып турса,сакалдарынан береке эмес ,арак тамчылап турса бул деген кандай гана уятсыздык. Бул корунушторду коруп туруп ,окунуудон жан кейиткенден башка айла жок.
Биз Кыргызбыз бирок мусулманбыз. Мусулман болгондон кийин ,мусулмандык парзыбызды аткаралы. Аллах жолуна тушоолу ,дин менен жашап ,динди терен уйронуп озубузго сабак алалы. Бул УЯТ сыздыктан алыс болуунун жолу Аллах жолудур. Дин менен жашоодо тыйылуу деген бар. Уят бул озун жаман иштерден тыйу болот. Ошондуктан мусулман бир тууганым , уяттуу болом десен Аллах жолун танда ,дин менен жаша , эч качан окунбойсун, эч качан адашпайсын,эч качан жузун жер карабайт. Абу Хурайра (Андан Алла ыраазы болсун) риваят кылган хадисте. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам салаваты болсун)
"Уялуу -ыймандуулуктан,ыймандуулук -Бейиште. Уятсыздык -мунафыктыктан,мунафыктык-Тозокто "деген .(Абу Дауд).
Уят деген создон алыс бололу ,Аллах ар бир пендесине хидаят берсин.
Насиба Абдуллаева, "БАКТЫЛУУЛУКТУН ФОРМУЛАСЫ".
Отправить комментарий