БАКТЫЛУУЛУК ФОРМУЛАСЫ

Өзүм Виржиня штатынын чакан шаарынан болом. Үй-бүлөм – өтө диндар адамдар. Шаарыбызда баары христиан динин тутунушат. Баарыбыз чогуу чиркөөгө барып сыйынат элек. Мен ислам тууралуу алгач сентябрдагы террактан кийин уккам. Анда 5-класста окучумун. Ошондо, эсимде, класска директор кирип келип, Нью-Йоркто эмне болгонун айтып берген. Мен анда директорубуздун айткандарынан көп нерселерди түшүнгөн жокмун. Бирок күн сайын мусулмандар тууралуу өтө негативдүү сөздөрдү уга баштадым. Шаарыбыздагылардын баары июнь окуясы тууралуу сөз кылышып, телевизордон террористерди тынбай көрсөтүп жатышты. Мен эчтеке түшүнгөн жокмун. Биздин мектепте диндер тууралуу сабак болбогондуктан, ислам мага карангы бир токойдой эле. Андыктан, интернеттен ислам тууралуу маалыматтарды издей баштадым. Интернет мага “ислам бул – терроризм, мусулмандар өз өлкөлөрүнөн чыкпашы керек” деген маалыматтарды чыгарып жатты. Исламга байланышкан нерселердин баары – негатив эле. Менин ошондо бул дин тууралуу кыпындай да маалыматым болбогонуна карабай, интернеттеги айтылгандардын баары чындык экенине ишенген жокмун. Мунун баарын элдердин коркунучу жана маалыматтын жоктугунан келип чыккан жагдай катары түшүндүм. Адамдардын коркунучу бүтүндөй динге жек көрүүчүлүк катары атылып чыккан эле.

10 жылдан соң жогорку окуу жайына тапшырып жатканда араб тилин үйрөнгүм келди. Мен арабдар менен канчалык көп пикир алышсам, мусулмандар тууралуу маалымат алам деп ойлогом. Көрсө, ошондо мен да стереотиптүү ой жүгүрткөн экенмин. Анткени, анда исламды Жакынкы Чыгыш элдеринин гана дини деп ойлоптурмун. Окуу маалында түрдүү өлкөлөрдөн мусулман досторум пайда болду. Мен аларды суроолор менен жаадырып кирчүмүн. Ошентип, ислам тууралуу ойлорум кеңейе баштады. Андан соң, мусулман өлкөлөрүнө болгон саякатым башталды. Алгач Египет, андан соң Палестина, Тынчтык Корпусу программасы менен ыктыярчы катары Иорданияга 2 жылга сапар алдым. Бул 2 жыл – жашоомдогу керемет убакыт болду. Мен Иорданиянын түштүк бөлүгүндөгү Карак шаарында өтө мээримдүү бир үй-бүлөдө жашадым. Биздин үйдүн ашканасынан Өлүк деңизге керемет көрүнүш ачылчу. Ал жакта жогорку класстагы кыздарга англис тилинен сабак берип жүрдүм. Мен бактылуу элем. Бирок сирия конфликтинин башында бардык ыктыярчыларды эвакуациялай башташты. Биз кетүүгө мажбур болдук. Бардык тааныштарым менен коштошууга 3 гана күнүм бар эле. Алардын баары менин эң жакын адамдарыма айланган. Коштошуу учуру мага эң эле оор болду. Баарынан кыйыны эмне үчүн кетип жатканымды түшүндүрүү эле. Анткени мен Иорданияда өзүмдү толук коопсуз сезчүмүн. Бирок биздин уюмду көндүрүү мүмкүн эмес эле. Мен штатка кайтып келгенимде маанайым чөгүп, Иорданияны катуу сагындым.

Кыргызстан? Ал кайда жайгашкан? Аны кантип туура айтуу керек?

Америкада, практикамды башка өлкөдө улантууга болорун айтышты. Анан мага “Кыргызстанга барасың” дешкенде, оюмда 2 гана суроо турду: “Бул өлкө кайда жайгашкан? Аны кантип туура айтуу керек?”. Көп ойлонбой эле Кыргызстанга барууга макулдук бердим. 3 жумадан соң Бишкекке учтум. Бул жакка келгенимде биздин группаны мейманканага жайгаштырышты. Кийинки күнү бизди Ивановка айылына алгачкы тренингди өтүүгө алып келишти. Ал жактан мен биринчи жолу Кыргызстандын маданияты менен тааныша баштадым. Бизге күнүмдүк турмушта колдонулчу кыргызча сөздөрдү үйрөтө башташты. Андан соң, мени кыргыз үй-бүлөм күтүп турган Сокулукка жиберишти. Ошентип, менин Кыргызстандагы жашоом башталды.

Кыргызстандан азандын үнүн угарым менен ыйлап жибердим

Кыргызстандагы алгачкы айларда кыйынчылыктар, албетте, болду. Мен Иорданияны абдан сагынып жаттым. Эсимде, Бишкекке келгендеги алгачкы күнү мен өзүмдүн номеримен балконго чыгып, шаардын көрүнүшүн карадым. Советтик типтеги имараттардын ичинен мечитти көрдүм да, жүрөгүмдө тынчтык сезими пайда болду. Анткени, мечит мага Иорданияны эске салды. А Иорданияда мечиттер абдан көп эле. Мен айылга барып, өзүмдүн жаңы үй-бүлөм менен таанышкан кезде арабызда тилдик кыйынчылыктар болду. Чайга отурганыбызда биз жөн гана бири-бирибизди карап жылмайчубуз. Ошондо мен өз бөлмөмө кирип, азандын унүн уккан кезде бугумду чыгара ыйлап жибердим. Азандын үнүн мен Иорданияда жүргөн кезде өтө жакшы көрүп калгам. Денемди майда калтырак басып өттү. Азыр мен ишеничтүү түрдө Кыргызстанды жакшы көрөрүмдү айта алам. Бул жер менин үйүмө айланды. Башында, Кыргызстанды Иордания менен салыштырып, окшоштуктарды издей берчүмүн.

Мени менен орусча сүйлөшүштү

Кыргызстанга келерим менен кыргыз тилин үйрөнө баштадым. Үйрөнүү процесси мага өтө деле оор болгон жок, «ү», «ѳ» жана «ы» тыбыштарын айтууда гана кыйынчылыктар жаралды. Өзүмдү кыргызча эркин сүйлөйм деп айтпайм, бирок оюмду билдиргенге дараметим жетет. Ал эми орус тилин үйрөнүүгө аракет деле кылган жокмун. Анткени, ал мага өтө оор келди. Бирок, эмнегедир мени менен баары орусча сүйлөшүп жатышты. Мен аларга кыргызча сүйлөп жатканыма карабай, алар мага орусча жооп берип жатышты.

Кыргызстанда арак ичкен мусулмандарды көргөндө абдан таң калдым

Менин мусулмандар менен болгон тыгыз байланышым Иорданияда өткөн. Ал жакта элдер шариятты бекем карманышат. Мен жоолук салынбаган жалгыз кыз элем. Ошондуктан, дайыма жабык кийинип, көп боенбогонго аракеттенчүмүн. Иорданияда арак ичкен адамды өтө чанда кезиктиресиң. Эгерде айылда кимдир- бирөө спирт ичимдиктерин сатып алса, бул өтө чоң уят иш катары саналчу. Ал эми Кыргызстанда баары башкача экен. Мен бул жактан өзүн мусулман санаган, бирок жоолук салынбаган кыздарды көрдүм. Өзүн мусулман эсептеген айрым адамдар 2-3 стакан аракты жөн эле ичип кое турган экен, жөн гана ичип эмес, башкаларды да ичүүгө кыйнаганы таң калтырат. Өзүм спирт ичимдиктерин ичпегендиктен, алардын кыйноолорун көтөрүү кыйын болду. Бул кырдаалдан чыгуу үчүн “аракка аллергиям бар” деп кутулуп жаттым. Таң каларлыгы, алар чочконун этин арам деп эсептешип, жешпегени болду. Болбосо, арак менен чочконун эти исламда бирдей арам категориясына кирет. Башында бул көрүнүштөргө катуу таң калдым. Анткени, жадагалса, Америкадагы мусулман досторум да арак ичишчү эмес. Кыргызстандын тарыхы менен таанышкан соң гана бул көрүнүштөрдү туура талдай баштадым. Ислам дини качан, кандай шартта кирген, Советтер союзунун таасири сыяктуу факторлор кыргызстандыктарга чоң таасир эткенин түшүндүм. Кыргызстанда дин көбүрөөк- этникалык түшүнүккө ээ. Элдер өздөрүн алардын ата-бабалары мусулман болгону үчүн гана мусулманмын деп эсептешет. Бул нерсе менин кыргызстандыктардын диний идентификациясынын калыптанышын изилдөөгө болгон кызыгуумду арттырды. Бул жерде түрдүү эпоха, маданият, салт, идеологиянын тарыхы аралашкан экен.

Кыргызстан- менин жан дүйнөмдүн күзгүсү

Мен христиан үй-бүлөсүндө чоңойгом. Балалыгымда чиркөгө барып, жекшемби күндөрү балдарга Библиядан сабак берип, чиркөө хорунда ырдачумун. Бирок азыр үйдө болбогондуктан, чиркөөгө барбайм. Албетте, Кудайга ишенем, кээде сыйынам. Болгону чоңойгон сайын Библияга критикалык көз карашта карап, көп суроолорду бере баштадым. Мен өзүмдү учурда христиан кызы эсептебейм. Башка диндерге ачыгыраак болуп, ислам, иудаизм, буддизмди изилдөөгө аракет кылып жүрөм. Мен диндердин баарын баалайм, анткени алардын баары бир принципке негизделген: сый-урмат, өз ара жардам жана башка.

Диндерди изилдөө – мен үчүн абдан кызык. Элдер бир нерсеге катуу ишенүү сезимин кантип иштеп чыгышарын билгим келет. Мен өзүм 1991-жылы төрөлгөм. Кыргызстан да өзүнүн көз карандысыздыгын ушул жылы алган. Кээде мен “Кыргызстан экөөбүз абдан окшошпуз” деп ойлоп кетем. Анткени, өз эркиндигибиздин үстүнөн ой жүгүртүү, көз караштардын калыптануусунда бир этапты баштан кечирип жатабыз.

Кыргызстан тууралуу көп нерсе жазгым келет

Мен Кыргызстан тууралуу көбүрөөк жазгым келет. Башында бул өлкөгө келеримди уккан досторум абдан чочулашкан эле. Эмнеге деп сураганымда, алар: “Бул “стан” өлкөлөрү”,- деп айтышкан (КыргызСтан, ПакиСтан, АфганиСтан ж.б.). Мен аларга “стан”- “жер” дегенди түшүндүрөрүн айтып бердим. “Мисалы, England (Улуу Британия) өлкөсүнөн анын мүчөсү “land”- “жер” болгону үчүн эле коркот белеңер?” деп сурадым. Кыргызстан деле ошол сыяктуу. Мен элдер Кыргызстан жана ислам тууралуу көбүрөөк билүүсүн каалайм. Ата-энем Кыргызстандагы 2-ата-энем менен таанышышты. Ата-энем айылыбыздан кээде гана чыгышкандыктан, чыгышса да бул Европа өлкөлөрү, өзүлөрүнүкүндөй көз караштагы адамдар менен гана сүйлөшүшөт. Андыктан, алардын да мусулмандар тууралуу стереотиптери көп эле. Эми ата-энемдин ойлору акырындан өзгөрүп келе жатат. Жадагалса, атам жазында Кыргызстанга келүүнү пландоодо.

Мен саякатымдан элдер түрдүү улут, дин, маданиятка ээ экенине карабай аларды көп нерсе бириктирип турарын түшүндүм. Биз арабызды бөлгөн эмес, тескерисинче, бириктирген нерселерди издешибиз керек.

Запись Америкалык журналист: Кыргызстандан азандын үнүн угуп, ыйлап жибердим впервые появилась Formula.KG.

БИСМИЛЛААХИР РОХМААНИР РОХИЙМ

Адам баласы бир нерсени издейт ..
Анын эмне экенин
инсан өзү деле жакшы аңдып биле бербейт .
Эркеги да аялы дагы, жашы дагы карысы дагы .
Эрте менен таңга маал багымдатты деле окуса окуйт
ошол бойдон издеп жөнөйт .
Көчөнүн четине туруп байкап көрсөңүз ар бир адам ушунчалык шашып бара жатышат,
ар бири өздөрүнүн издеген нерсесин табуу үчүн
колунан келген аракетин жумшайт.
Биздин издеп жаткан нерсебизди өзүбүз деле эмне экенин жакшы биле бербейбиз .

Билбеген нерсенин артынан жүгүрүп жүрүп
кантип бул дүйнөдөн өтүп кеткениңди да
билбей каласың.
Азыр көп адамдардын жүрөктөрүн кайгы баскан .
Ушул кайгыны жок кылуу үчүн адам баласы 24 саат дүйнө издейт, бактылуу күндөргө жетиш үчүн ..
Чөнтөктө акча баар, бирок эмнегедир
дагы эле жүрөк тынч эмес .
Колуңузда айфон, кымбат телефон ..
Эмнеге жүрөк сыгылат ?
Жүрөкө, көңүлүңүзгө эч нерсе жакпай
эч нерсени кабыл алгысы келбей жатабы?
Бмлиңиз тууганым Аллахты зикир кылыңыз..
Анткени жүрөктөгүкайгы күнөөнүн көптүгүнөн болот.
Кайгыны кетирүү үчүн көп дүйнө керек эмес.
Балки өтө көп истигфар керек !

Издеген нерсебиз, чуркап жүргөн максатыбыз
убактылуу гана дүйнө ..
Адамдар кылып жатышат,элди кара !)

Кошуналарың дубалын тургузуп койгон )
Баарыбыз башкача бир бактылуу жашоону каалап
ошол үчүн аракет кылып жүрөбүз.
Бирок эмнегедир окшошпой жатат..
Бактылуулукту өз мекенинен издебей
башка эле жерден таап алсам экен деп кыйналып
жүргөн чагыбыз ..
Аллах Таалам
эки дүйнөнүн бактылуулугун динге койгон !
Бул сөздү терең түшүнүп жетейли биз.
Түшүнүктүү болуп жатабы?
Электр тогун суу менен күндүн нуруна койгон..
Андан башка жерден таппайсыз!
Ошол сыяктуу бактылуу жашоону бир гана динге койгон, издесең динден табасың!
БАШКА ЖЕРДЕ ЖЫТЫ ДА ЖОООК)

Биздин издеген нерсебиз эмне ?
Түбөлүк бактылуулуктун доорун сүрүү эмеспи.
Уйкудан турганда мусулмандарга болгон,
өзүбүзгө болгон гам-кайгы
жүрөгүбүздө барбы же жокпу?
Кошунам намаз окуй албай жүрөт,
туугандарым бидаат ишти билбестен жасап жүрөт мен жеткирейин деген кыжалатчылык жүрөктө ойгонсун ! Же акча байлык, бир карыш курсактын гамын өмүр бою ойлонуп жүрүп өтүп кетүү керекпи?
Караңыз тууганым, бул дүйнөнүн иши зарылчылык.
Бизге уйку зарыл, тамак-аш зарыл, ажатканага баруу зарылчылык .
Бирок ыйман менен жашоо,
дин менен өмүр өткөрүү максатыбыз болсун !
Азыр сиз менен биз айлык алып өмүр кечирүүнү максат кылдык, дин менен жашоону
нике кыйганда жаназа окуганда,
дем салдырганда гана пайдаланып убактылуу зарылчылык кылып алдык туурабы туура эмеспи?
Негизги максатыбыз менен убактылуу зарылчылыктын ордун алмаштырып албайлы.
Дин менен жашоо бүгүнкү күндү ушунчалык зарыл
аба менен суудан зарылыраак !
Келиңиз тууганым аста-секин намаздарыбызды
билгендерге барып каталарын айтууну сураналы..
Окуган Кураныбыз тамгаларынан канча кыйналабыз туурабы, ошону үйрөнүүгө аракет жасайлы.
Сиз биз бир нерсе үйрөнүп бүрөөгө үйрөтүүчү болуңуз. Качанга чейин бирөөлөргө жетелетме болобуз? Качанга дейре үйүбүзгө дааватчы келип мечитке чакырсын ?!
Биз дагы жетелеп бирөөнү динге алып келейлиби?
Биз барып бирөөнү эскертели !

Келиңиз биз дагы ыймангы жакшылыкка чакырайлы.
Балким сиздин артыңызда өтө көп адамдын хидаяты тагдырга жазылгандыр ..
Балким сизди көрүп
көп адамдардын ыйманы күчөйттүр..
Сизди көрүп, сиздин эскертүүңүздү угуп
көп адамдар акыйкатты түшүнүп
тообо кылып калышаттыр.
Ошондуктан туугандар жаш болсок да
улгайып калсак да жакшылыкка чакырайлы..
Ата-энеге каяша айткандар пайда болду.
Бир жолу болсо дагы
“Менин акыретим эмне болот?”- деп уруштукпу )))

Дүйнө болсо, мал-мүлк үчүн үйдө күндүгө жаңжал.
Бир коюң жоголсо жүрөгүң токтоп калайын дейтго,
төрөгөн кызың үйгө келбесе кыжалат болбойсуң..
Тозок же Бейиш турса астыда..
Сен болбогон эле бир нерсе үчүн баш катырасың.
“Мен өлбөйм” – дегендер кол көтөрсүнчү !
Биз ошол күндү эстен чыгарбайлы ..
Балким ушул күн, ушул сааттар,
ушул секундалар менин акыркы убакыттарымдыр
– деп жашайлы ..
Биз Жаратуучуну таанып жашайлы .
Көзүбүз бар бирок акыйкатты көрбөй турган сокур болуп калбайлы.
Бийик үйлөр, кооз имараттар, унааларды көрүп
ким жасады, ким жасады – деп пенделерди издейбиз.
Асманды караңыз бир жериндн жыртыгы жок,
түркүксүз турат, Ким жаратты ?
Тоолорду карайлы, сууну Ким жаратты?
Пенденин ойлоп тапканын айтабыз,
Аллахтын жоктон бар кылганын унутуп калганбыз ..
Туурабы туура эмеспи ?

Менин айтайындегеним урматтуу мусулман бир туугандарым, мусульман болуп жашайлы

Али Оши~

“БАКТЫЛУУЛУК ФОРМУЛАСЫ”

Запись ОЙЛОН БИР ТУУГАНЫМ СЕН МУСУЛМАНСЫҢ! впервые появилась Formula.KG.

Шариятта, «мазхаб» түшүнүгү, жөнөкөй дин тутуучулардын, шарият ченемдерин түшүнүүсү жана дин жолун жолдошу үчүн, Курандан жана пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) сүннөттөрүнөн, беделдүү аалымдар тарабынан чыгарылган, далилдердин тутумун жана ыкмаларын, шарият эрежелерин, укуктук мектептерди түшүндүрөт. Бүгүнкү күндө, суниттерде, төрт укуктук мектеп, «мазхаб» бар. Алар, өз негиздөөчүлөрүнүн атынан аталган:

•ханафий (имам Абу Ханифанын мазхабы),

•шафий (имам аш-Шафийдин мазхабы),

•маликий (имам Маликтин мазхабы),

•ханбалий (имам Ахмад ибн Ханбалдын мазхабы).

Тарых барактарынан

Алгач, исламда эч кандай мазхабдар, тактап айтканда, юридикалык мектептер болгон эмес. Бирок, жада калса, пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) учурунда да, анын сахабалары, шарияттагы кээ бир нерселерди, ар түрдүүчө түшүнүшкөн. Ал жөнүндө далилдүү маалыматтар бар. Мазхабдар, ислам укугу дүркүрөп өскөн, VII-XII кылымдарда калыптанган. Анткени, Омеяддардын жана Аббасиддердин башкаруусундагы халифат (пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) учурунда негизделген мамлекет), тездик менен кеңейип, анын айланасына жаңы өлкөлөр, маданияттар жана цивилизациялар, ар түрдүү элдер жана уруулар топтолгон. Илим гүлдөп, өскөн. Күндөн- күнгө жаңы көйгөйлөрдү – тиричилик маселелеринен тартып, саясый жана философиялык маселелерге чейин чечүү талабы жаралган. Мындан тышкары, исламдын ченемдерин

колдонуу боюнча, жаңы ыктарды табуу зарылчылыгы келип чыккан. Мазхабдар тарыхый жактан, «хадистерди тутунуучуларга» (асхаб аль-хадис) жана «акылга негизделген түшүнүктүн тарапташтарына» (асхаб ар-рай), тактап айтканда, биринчилери текстерге басым жасаса, экинчилери, акылга негизделген ой-жүгүртүүгө, логикага жана салыштырмалуу талдоону кеңири колдонушкан.

Суннимзде жана акылга негизделгендерден (асхабул рай) эң биринчи болуп, ханафий мазхабы пайда болгон. Бул укуктук мектеп, анын негиздөөчүсү, фарси улутундагы имам – Абу Ханифанын урматына аталган. Бул мектептин өзгөчөлүгү, анда логикалык акыл корутундуларына чоң маани берилген. Халифаттын аймагы чоң болгондуктан, пайгамбар (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) тарабынан калтырылган хадистер, анын чет жакаларына толук жеткен эмес. Ошондуктан, көптөгөн шарият чечимдерин логикалык жол менен чечип, салыштырмалуу талдоо жүргүзүүгө

туура келген. Имам Абу Ханифа, баардык маселелерди, көп сандаган окуучуларынын арасында талкуулоо ыкмасын тандап алган. Ал көйгөйдү аныктап, ар бир окуучу анын чечүү жолдорун сунуштап, өз пикирин жактап айтып берген. Баардык сунуштар кагаз бетине жазылган. Алардын арасынан эң ылайыктуусу жана далилдүүсү тандалып алынган. Абу Ханифа кездеме саткан соодагер да болгондуктан, бул укуктук мектепке анын таасири тийген. Ханафит мазхабы, өзгөчө соода, каржы жана экономикалык мамилелерде, жарандык жана кылмыш-процессуалдык укуктарда, өзүнүн толеранттуулугу, күчтүү логикалык аргументтүүлүгү жана ийкемдүүлүгү менен айырмаланат. Ал, Ирактан тышкары, араб эмес элдердин арасында кеңири таралган. Бүгүнкү күндө, бул юридикалык

мектепти, Түркиянын, Пакистандын, Афганистандын, Түндүк Индиянын, Ирандын жана Синьцзяндын кээ бир бөлүктөрүнүн мусулман-сунниттери карманышат. Мурдагы СССРдин аймагында, ханафит мазхабын, Кавказдын бир бөлүгүндөгү (Карачай-Черкесс, Кабардин-Балкар), Крымдагы, Волга боюндагы, Уралдагы, Сибирдеги (тактап айтканда, Орусиянын баардык аймактарынын) жана Борбордук Азиянын республикаларындагы мусулмандар карманат. Азыркы Кыргызстандын аймагы, бул мектептин таралуу доорунда, түрк бирикмелерине киргендиктен, кыргыздар дагы ханафит мазхабын тутунушат.

Ханафит мазхабына удаалаш эле, Мединалык имам Малик ибн Анас (Абу Ханифанын замандашы) тарабынан, маликий мазхабы негизделген.Бул мектептин өзгөчөлүгү, имам Малик, укуктук ченемдерди, акыл корутундусуна жана хадистерге (ал учурда, Мединада пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) хадистерин жатка айткандар көп болгон) таянып, иштеп чыккан. Мында талкууга чек коюлуп, окуучулар, имамдын айтканын кагаз бетине түшүрүшкөн. Бул мектептин жактоочулары, бүгүнкү күндө, Перс булуңунда жайгашкан өлкөлөрдө жана Түндүк Африкада (Египет жана Судандан башкасы) таралган. Бул мазхаб тамак-аш маселелерине ийкемдүү мамиле кылат. Маликий мазхабына ылайык, Курандын текстеринде жана пайгамбардын сүннөтүндө (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) түз тыюу салынбаган нерселердин баардыгы, арам деп эсептелбейт. Намазды окуу техникаларынан айырмачылыктар бар (маликийлер дуба окуп жатканда, колду байлабастан, колду түшүрүп окушат).

Шафий мазхабы – ханафий мазхабынан кийинки эле, кеңири тараган мазхаб болуп эсептелет. Аны тутунуучулар, Жакынкы Чыгышта (Сирияда, Иорданияда, Палестинада, Ливандын бир бөлүгүндө), Түндүк Африканын бир бөлүгүндө (Египетте, Суданда), Түштүк Чыгыш Азияда (Индонезияда, Малазияда, Филиппинде, Таиландда) жашашат. Орусиянын аймагында, бул мектепти Дагестандын, Ингушетиянын жана Чеченстандын мусулмандары карманышат. Бул мазхабдын өзгөчөлүгү – анын негиздөөчүсү, имам Мухаммад аш-Шафи (имам Абу Ханифанын шакирттеринин биринин шакирти болгон), Палестинанын Газа шаарындагы, белгилүү курайш уруусунан болгондуктан – пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) текшерилген хадистерин (тактап айтканда, туура экендиги шексиз) пайдаланууга мүмкүнчүлүгү болгондугунда. Ошондуктан, бул мектепте, исламдын ырым-жырым маселелери – өзгөчө намазга тиешелүү маселелер так иштелип чыккан. Мухаммад аш-Шафи, ханафий жана маликий фикхтерин мыкты билип, өз эмгектеринде, эки мектептин жоболорун колдонуп, аларды жакындатууга аракет кылган. Аны менен бирге, укуктун өз ыкмасын иштеп чыгып, өзүнчө мазхабдын (юридикалык мектептин) негиздөөчүсү болуп калган.

Эң соңкусу, ханбалий мазхабы. Негиздөөчүсү, имам Ахмад ибн Ханбал. Мусулман ылакаптары – хадистер боюнча, бирден-бир, эң белгилүү адис болуп саналат. Көзү тирүү кезинде эле, Сүннөттү жана хадистерди бир тутумга келтирген, беделдүү аалым катары таанылган. Имам ибн Ханбал, башкалардан айырмаланып, өзүнүн укуктук окуусун кагазга түшүргөн эмес. Анын окуучулары жана жолун жолдоочулар, ханбалий мазхабынын усулдарын өнүктүрүшкөн. Ал негизинен Сауд Арабиясында жана Перс булуңунун кээ бир өлкөлөрүндө (Катар, Кувейт) таралган. Бул мектепти эң консервативдүү жана талапчыл деп айтууга болот. Ал Курандын тамгасын жана пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) сүннөтүн бекем карманып, текстердин түзмө-түз которулушун колдонуп, акыл корутундулардын негизинде чечмелеп түшүндүрүүгө жол бербейт. Ошондуктан, ханбалий мазхабы, «хадистерди тутунуучулардын» айкын мисалы боло алат. Баардык сунний мектептери, XIV кылымга чейин калыптанып бүткөн. Бул мектептердин кээ бир окумуштуу аалымдары, мындан аркы «ижтихаддын» – жаңы укуктук иштелмелердин (бирок, мазхабдардын ичиндеги ислам укук таануу илиминин өнүгүшү жөнүндө эмес) максатка ылайыксыздыгы жөнүндө, өз ой-пикирлерин билдиришкен. Ошол мезгилде, ислам укук илими өзүнүн гүлдөгөн дооруна, өнүгүүнүн туу чокусуна жеткен. XII-XIII кылымдарда, ханафий мазхабынын аалымдары, мындай юридикалык маселени карашкан: эгерде адам учканды үйрөнүп, ажылык зыяратка келип, Каабаны айланып учса, мындай ажылык зыярат эсептелеби?

Бирок, орто кылымдарда, пикир келишпестиктердин доору башталып, мектептер бири-бирин укуктук эрежелерди туура эмес түшүнөт деп айыптап, бир мазхабдын өкүлү, башка мазхабдын өкүлдөрү менен чогу намаз окубай калган абалга чейин жеткен. Бүгүнкү күндө, төрт мектептин ортосунда, кеңири маселелер боюнча айырмачылыктар жок. Мектептер болжол менен никелешүү, үй-бүлө жана жөрөлгөлөргө тиешелүү, 12-13 укуктук маселелер боюнча ар түрдүү пикирлер бар. Бул пикир келишпестиктер, негизинен ислам укук булактарынын ичинде, мааниси боюнча экинчи орунда турган – Мухаммад пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) хадистеринен келип чыгат. Анткени, мазхаб – бир же бир нече окумуштуу-уламалардын пикири болуп эсептелгендиктен, аларга кээ бир хадистер жетпей, анын негизинде башка мазхабдын өкүлдөрү, алардан айырмаланган чечимди чыгарып же көпчүлүк учурда бул хадистерди так эмес деп карашат. Ханафий жана шафий мазхабдарынын ортосундагы айырмачылык тууралуу айта турган болсок, намаз окууда кээ бир айырмачылыктар бар. Шафийлерде, эркек даарат алгандан кийин, аялга денеси тийип кетсе (кол кармашып учурашса), даараты бузулуп, кайра даарат алуу талап кылынат. Ал эми ханафийлерде, эркек намаз окуурдун алдында, аялын өпсө дагы, даараты бузулбайт. Ханафийлерде, адамдын денесинен, темененин башчасынан чоңураак өлчөмдөгү кан чыгып, денени аралап акса, даарат бузулат. Шафий мазхабында, бут кийим толгудай кан акса гана, даарат бузулат. Мазхабдардын ортосундагы башка айырмачылыктар, негизинен намаз окуу, дуба окуп жаткандагы колдун абалы,

Фатиха сүрөөсүнөн кийин, «Оомийн» сөзүнүн катуу же шыбырап айтылышы сыяктуулар. Негизги маселелер боюнча, мазхабдар бири-бирине шайкеш келет. Баардык төрт мектеп, толук түрдө тең укуктуу деп эсептелинип, ар бир мусулман, өзү каалаган мазхабды тандап алууга акысы бар. Бирок, бир мазхабды тандап алгандан кийин, экинчисине өтүү сунушталбайт. Кээде, эрежеден тышкаркы абалдар да бар. Мисалы, шафийлер ажылык зыярат учурунда, ханафит мазхабына ниет кылышат (анткени, шафий мектебинин эрежелерине ылайык, дененин ачык бөлүктөрүнө, эркектин же аялдын колу тийсе, даарат дароо бузулат).

Дин тутуучуга аныкталган мазхабды кармануу зарылбы? Ар бирибиз, Курандан жана Сүннөттөн түз чечимдерди алып, өз алдынча түшүнсөк болот да?

Акыркы мезгилдерде, жаш дин тутуучулардын арасында, диний билимдердин жетишсиздигинен, аныкталган мазхабды (укуктук мектептин) карманбастан, Курандын жана пайгамбардын сүннөттөрүнүн (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) түзмө-түз текстерин туу тутууга чакыргандарды угуп жүрөбүз. Мазхаб – исламга чоочун нерсе, пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) учурунда, эч кандай укуктук мектептер болгон эмес. Баардык мазхабдар – жаңы киргизилген нерселер (бид’а) жана адашуу. Көпчүлүк жаштар, араб тилин, анын өзгөчөлүктөрүн, түшүндүрмө берүү эрежелерин, тексттер менен иштөөнүн юридикалык ыкмаларын билишпегендиктен, Курандын жана Сүннөттүн кыргызча же орусча котормолорун ачып алып, аяттарга эркин түшүндүрмө берип, шарият боюнча укуктук чечимдерди чыгарып келишет. Эреже катары, булар шарият ченемдерин, исламдын маани-маңызын бузуп, мусулмандардын ичинде пикир келишпестиктер, чыр-чатактар жана бөлүнүп-жарылуулар пайда болот. Куранга жана хадистерге түшүндүрмө берүү укугуна, мужтахид деп аталган, чоң аалымдар гана укуктуу. Азыр, андайлар жокко эсе. Ал эми, жөнөкөй мусулман, өз алдынча Куранга жана хадистерге түшүндүрмө берүүгө укугу жок. Мындайда, атайын билим жана терең илим зарыл. Бүгүнкү күндө, миллиарддан ашык мусулмандар, милдетүү түрдө, аныкталган мазхабды тутунушат. Бул шарият ченемдерин аткарууну жеңилдетет. Жөнөкөй эле мисал келтирсем, намаз окуурдун алдында, даарат алуу үчүн, жөнөкөй мусулманга, Куранды толук окуп чыгуунун жана ушул темага тиешелүү хадистерди билүүнүн кажети жок. Алар үчүн, өткөн доордун улуу аалымдары, бүгүнкү күндүн шарият адистери, бул маселелерди чечип келишет. Мухаммад пайгамбар (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) айтты: «Ислам аалымдары – пайгамбарлардын мураскорлору». Ошондуктан, адашууга жол бербестен, бир мазхабды кармануу зарыл. Кимде-кимдин билими жетишсиз болсо, түшүндүрмө берүүгө укуктуу адамдын артынан ээрчисин. Кимдир бирөөнүн артынан ээрчүү таклид деп аталат. Ислам укугунда, таклид – бул түшүндүрмө берүүгө укуктуулардан тышкаркылардын баардыгына милдеттүү.

Пайгамбардын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) хадисинде айтылат:

Бир дагы мазхабды тутунбайм деген мусулман, адашып, өзү үчүн Аллахтын динин татаалдантып алышы мүмкүн. Мындай мисал бар: математикада, окумуштуулар тарабынан чыгарылган формулалар бар. Баардык адамдар, ушул формулалардын жардамы менен эсептөөлөрдү жүргүзүшөт. Кимде-ким бул формулаларды колдонуудан баш тартса, өздөрү ушул сыяктуу формулаларды иштеп чыгышы керек. Ал үчүн, ушул окумуштуу- математиктердин деңгээлине жетиши керек (тактап айтканда, улуу имамдардын деңгээлине жетиши зарыл – Абу Ханифанын, Малик ибн Анастын, Мухаммад Шафийдин,

Ахмад ибн Ханбалдын). Эгерде мындай иш колубуздан келбесе, даяр нерсени колдонуудан баш тартуунун кажети жок. Мазхабдар деле ошондой. Баардык ислам коому, аныкталган мазхабдарды тутунуп, шарият талаптарын аткарып келишет. Пайгамбарыбыздын (ага Аллахтын салам-салаваттары болсун!) хадисинде айтылат: «Менин үммөттөрүм, адашуу же ката кетирүү аркылуу бириге алышпайт». Жада калса, Сауд Арабия Падышачылыгындагы, Кувейттеги заманбап окумуштуулар ханбалий мазхабын, Түркия, Пакистан, Борбордук Азиядагылар – ханафий, ал эми Египет, Малазия жана Индонезиядагылар – шафий мазхабын тутунушат. Силерге дагы бир мазхабды тутунууну сунуштайм.

Запись Исламдагы мазхабдар (юридикалык мектептер) впервые появилась Formula.KG.

Абдишүкүр ажы Нарматов

Бисмил-Лаахир-рохмаанир-рохиим.

Мээримдүү жа на боорукер Аллахтын аты менен баштаймын. Аллахка мактоо айтабыз, Андан жардам сурайбыз жана кылган күнөөлөрүбүз үчүн кечирим тилейбиз.

Кимде-ким Жалгыз Аллахка таянып, Ага тобокел кыл са, Аллах аны ызаттуу кылат. Кимде-ким Аллахтан башкага таянса, Аллах аны таянганы менен бирге кор кылат.

Кимде-ким Аллахка гана сыйынып, андан жардам сураса, Аллах ага ыраазы болот.

Кимде-ким Аллахтан башкага сыйынса, ага Аллах ачууланат. Кимде-ким Аллахты жүрөгүнө киргизип, Аны эс тесе, ага Аллах мээримин төгөт.

Кимде-ким Аллахты унутуп койсо, ага Аллахтын азабы болот.

Күбөлүк берем Аллах жалгыз, анын эч кандай шериги жок. Ал бүткүл ааламдын падышасы, Ал эч нерсеге муктаж эмес, биз Ага муктажбыз. Ал, Аллах динибизди Ислам, тынчтыктын дини деп атады. Ал, Аллах адам баласын тынч жашоого буйруду. Күбөлүк берем Мухаммад (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) Аллахтын кулу жана акыркы элчиси. Ал, Пайгамбар (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) тынчтыктын дини болгон Исламды тынчтык менен таратты. Баардык үммөтүн тынч жашоого чакырган улуу Пайгамбар Мухаммадга жана анын үй-бүлөөсүнө Аллахтын саламы жана салаваты болсун.

Урматтуу Мусулман бир тууганым!

Азыркы мезгилде, өлкөбүздө да, шаар жана айылдарда да, ал эмес өз үйүбүздө да, кандайдыр бир тынчсыздануу, чочулоо менен жашап жатабыз. Эмне себептен өз үйүбүздө тынч отура албай калдык? Эмне себептен элибиз эртеңки күнүн элестете албай калды? Аллах Тааланын ыйык китеби Кураанда: «Алар өздөрүн өзгөртпөсө, Аллах берген тынчтыгын алып койбойт» – деп айтылган. Биз динибизден алыстап, аны эски, илимсиз, түркөй адамдардын ишеничи катары карап, ага кайдыгер мамиле жасаган сайын, биздин ортобуздагы ырыс-ынтымакты Аллах Таала алып койду. Кураанда, Аллах Таала: «Аллах силерге бейпилчиликтеги айылды мисал келтирет. Ага ар тараптан мол ырыскы келип турчу. Акырында, Аллахтын жакшылыгына каапырчылык кылышты, ошондуктан Аллах, алардын жасаган зулумдугу үчүн, аларга ачарчылык жана коркунуч тонун кийизип, жапа чектирди» – деп, биз үлгү ала турган аятты айткан. Тилеке каршы, азыр телевидение, газета-журнал, кайсы жерди караба, бирөөнү өлтүрүп кеткен, бирөөнү тоноп кеткен, бирөөнү сабап кеткен ж.б. жаман кабарларды көрөсүң. Бүгүнкү мезгилде, бизге суу менен аба кандай зарыл болсо, тынчтык да ошондой зарыл болуп турган учур. Чындыгында, тынчтык жана бейпилдик Аллах тарбынан пенделерине берилген эң чоң ниьмат-белек. Анын кадырына жетип, сактап калуу ар бир инсандын милдети. Аллах Таала ыйык Кураанда: «Эгер силерге тынчтык болсо, Аллахка шүгүр кылып, Аны зикир кылгыла» – деп айткан. Аллах Таала, эгер машина утуп алсаң шүгүр кыл деген жок, же акча таап алсаң шүгүр кыл деген жок, же башка нерсени айткан жок. Эгер тынчтык болсо, Аллахка шүгүр кылгыла деди. Демек, тынчтык ар бир адам үчүн өтө зарыл жана баалуу. Ошондуктан баардык пайгамбарлардын атасы, даанышман Ибрахим (Ага Аллахтын саламы болсун) Аллахка жалынып: «Оо, Робим! Бул шаарды тынчтыктын шаары кылгын» – деп дуба кылган. Аллах Таала сүйүктүү пайгамбарынын тилегин кабыл кылып, Мекке шаарын тынчтыктын шары кылып койду. Ошол замандан азыркы күнгө чейин Мекке тынчтыктын шаары болуп калды. Балким кыяматка чейин же Аллах каалаган бир заманга чейин, ал тынчтыктын шаары болуп тура берет. Тынчтыктын кадырын, тыечтыктын баасын жакшы билген даанышман пайгамбардын тилеги менен Мекке шаары ушундай артыкчылыкка ээ болуп калды. Тынчтыктын канчалык маанилүү экендигин билдирип, Аллах Таала, Пайгамбарыбыздын Харам мечитине кирүүсүн сүйүнчүлөгөн аятта: «Аллах кааласа, чачыңарды алдырган жана кыскарткан абалда тынчтык менен, эч коркпостон ыйык мечитке сөзсүз киресиңер» – деп айткан. Албетте, бул Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) жана сахабалар үчүн өтө сүйүнүчтүү кабар эле. Анткени мушриктер ажы амалын аткарууга тоскоол болуп жаткан мезгил болчу. Ажы амалын аткаруу үчүн Харам мечитине кирүү өтө кубанычтуу эле. Бирок, андан да өткөн кубаныч, Аллах Таала баса белгилеп айтып жаткан тынчтык кубанычы эле. Аллах Таала, эч кимден коркпостон, тынчтык менен кирүүнү сүйүнчүлөдү. Аллах Таала кээ бир аяттарда, өтө маанилүү нерселер менен ант ичет. Мисалы: убакытка, заманга, күндүз жана түнгө ж.б. манилүү нерселер менен касам ичет. Ошондой аяттардын биринде, Аллах Таала: «Жана бул тынчтык шаарына касам» – деп айткан. Аллах касам ичип жаткан соң, тынчтыктын кандай баалуу экендиги айтпаса да түшүнүктүү. Ар бир мусулмандын каалаганы бейишке кирүү. Бейишке кирүнүн өзү эле чексиз бакыт. Ал эми Аллах Таала ыймандууларга: «Бейишке тынчтык менен киргиле» – деп айтаарын Кураанда белгилеген.

Урматтуу мусулман бир тууганым!

Тынчтыктын бизге канчалык зарыл экенин, азыр жаш балдар дагы жакшы түшүнүп калды. Кайсы жерде тынчтык жок болсо, ошол жерде ый жана кайгы болот. Кайсы жерде тынчтык жок болсо, ошол жерде жокчулук жана ачарчылык болот. Кайсы жерде тынчтык жок болсо, ошол жерде Аллахтын ар түрдүү кырсык-балээлери болот. Ислам дини ар дайым тынчтыкты сактоого чакырат. Тынчтык, биринчи кезекте үйбүлөөдө болууга тийиш. Үй-бүлөөдө талаш-тартыш чыкпоосу үчүн, динибизде ар кимдин укугу жана милдети белгиленип коюлган. Ар бири өз укугун билип, милдетин так аткарган үйбүлөөдө эч качан уруш-жаңжал болбойт. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) бир хадисте:

– «Баарыңар кайтаруучусуңар жана кайтарганыңарга жооп бересиңер. Имам кайтаруучу жана кайтарганына жооп берет. Ата үйүнө кайтаруучу жана кайтарганына жооп берет. Эне үй ичине кайтаруучу жана кайтар ганына жооп берет. Баарыңар кайтаруучусуңар жана кайтарганыңарга жооп бересиңер» – деп айткан. Ошондой эле:

– «Үйүнө кирген адам: Ассалааму алайкум, Аллахтын тынчтыгы болсун деп салам айтып кирсе, ал үйдө береке болот» – деген. Андан кийин, мусулман адам кошуналары менен тынчтыкта жашоосу керек. Пайгамбарыбыз: (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун)

– «Ким, Аллахка жана кыямат күнүнө ишенсе кошунасы менен жакшы мамиледе болсун» – деп айткан. Ошондой эле Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) бир жолу сахабалары менен отуруп:

– «Аллахка ант ичип айтам ыймандуу боло албайт, Аллахка ант ичип айтам ыймандуу боло албайт, Аллахка ант ичип айтам ыймандуу боло албайт» – деп кайталайт. Сахабалар:

– Оо, Аллахтын элчиси, ким ыймандуу боло албайт – деп сурашканда, Пайгамбарыбыз: (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун)

– «Жаман адаттары менен кошунасына тынчтык бербеген адам» – деп жооп берди. Андан соң, мусулман адам жалпы коомчулук менен тынчтыкта жашоого тийиш. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) бир хадисте:

– «Бир адам мечитке келгенде же базарга барганда, колунда жаанын огу болсо, аны учунан кармабасын» – деп айткан. Бир мусулманга курал сунуп, аны өлтүрүү мындай турсун, жөн эле куралды ага каратып көтөрүү күнөө болуп эсептелет. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) бир хадисте:

– «Мусулман экинчи бир тууганына курал кезебесин, шайтан аны аттырып коюусу мүмкүн» – деп айткан. Ошондой эле маанидеги экинчи бир хадисте:

– «Кимде-ким ата-энеси бир болгон мусулман бир тууганына тамашалап болсо да курал кезесе, аны алмайынча периштелер ага лаанат айтат» – деген. Чындыгында, мусулманды курал менен эмес жөн эле коркутууга да болбойт. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун)

– «Бир мусулманга экинчи мусулманды коркутуу арам» – деген. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) Мекке шаарына жеңиш менен кирген кезде, душмандар катуу коркунучка дуушар болушкан. Бирок, тынчтыкты даңазалаган Пайгамбар (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) кечээ эле өзүнү Меккеден кууп чыгарышкан дин душмандарына алардын оюна келбегендей иш жасады. Пайгамбарыбыз (Ага Аллах тын салам-салаваты болсун) кереметтүү Меккеге кирген кезде:

– «Ким, мечит ичине кирсе аман болот. Ким, Абу Суфяндын үйүнө кирсе аман болот. Ким үйүн бекитип отурса аман болот» – деп, алардын баарына тынч жашоону тартуу кылды.

Урматтуу мусулман бир тууганым!

Эгер биз жакшы жашоону максат кылсак, анда биринчи кезекте тынчтыкты сактообуз керек. Анткени жашоодогу баардык жамандыктар ынтымактын жокту гунан болот. Пайгамбарыбыз: (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун)

– «Бири-бириңерге ичи тардык кылбагыла, бирибириңерди жаман көрбөгүлө, бири-бириңерден жүз буруп кетпегиле. Мусулман мусулмандын бир тууганы, ага зыян бербейт жана кыйынчылыкта таштап кетпейт. Такыбалык жүрөктө болот. Бир мусулманга, экинчи мусулманды кемсинтүү, жетиштүү күнөө болот» – деп айткан. Ошондой эле бир хадисте, Пайгамбарыбыз: (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун)

– «Бөлүнүп-жарылуудан сактангыла, анткени ал жакшы жашоону жок кылат» – деп айткан.

Бүгүнкү күндөгү бөлүнүп жарылуулар, бизге зыяндан башка эч нерсе алып келбейт. Биз, исламдын тынчтыкты максат кылган дин экенин эч качан эсибизден чыгарбашыбыз керек. Динибиздин аты тынчтык. Динди бизге мыйзам кылып берген Аллах Тааланын ысымдарынын бири «Ассалам» тынчтык деген маанини билдирет. Ар бирибиз үмүт кылган улуу бейиштин бир аты «даарус-салаам» тынчтык коргону деген маанини билдирет. Биздин саламдашуубуз «ассалааму алайкум» сизге Аллахтын тычтыгы болсун деген маанини билдирет. Бир күндө канча жолу жолуксак, ошончо жолу саламдашып, бири-бирибизге тынчтык каалайбыз. Ибаадаттардын эң зарылы болгон намаздын ичинде, тынчтык сөздөрүн айтабыз. Намазды бүткөн мезгилде, оң жана сол тарабыбызга салам берип, тынчтык каалоо менен бүткөрөбүз. Демек, динибиз башынан аягына чейин тынчтыкты даңазалаган дин экени көрүнүп турат.

Урматтуу мусулман бир тууганым!

Келгиле, өзүбүздүн кетирген кемчиликтерибиз себептүү, айрылып калган бейпил жашоону кайра кайтарып алууга аракет кылалы. Анткени, бир коом өзүн өзгөрт мөйүнчө Аллах Таала аны өзгөртпөйт. Ибну Кайум (Аллах агы ырайым кылсын) айтат: Кайсы жерде илим жок болсо, ал жерде жамандык болот. Кайсы жерде илим болсо, ал жерде жакшылык болот. Демек, биз дагы илим алууну көбөйтүүбүз керек. Ошондой эле көп-көп дубаларды кылуубуз керек. Ибрахим пайгамбардын дубасындай дубаларды кылуу менен Аллахка жалынып-жалбарышыбыз керек. Үчүнчүдөн, даанышмандык жана кеменгердик менен даават кылуу керек. Мына ушул үч жол менен аркет кылсак, Аллах Тааланын каалоосу менен жерибизге тынчтык, элибизге бейпилчилик келет.

Аллахым, биздин өлкөбүзгө тынчтык бергин. Ар бирибизге бейпил турмушта жашоону насип кылгын. үлгү Аллахым, ар бирибиздин билип жана билбестен жасап койгон күнөөлөрүбүздү кечир. Элибизге жакшы жашоону насип кыл. Карыяларыбызга ыйман, жаштарыбызга жакшы адеп-ахлак бергин. Бүгүн ушул жерге кандай чогулткан болсоң, Кыямат күнүндө улуу бейиште да баарыбызды чогуу кылгын. Асслааму алайкум ва рахматул-Лохи ва барактуху…

Запись ИСЛАМ ТЫНЧТЫКТЫН ДИНИ впервые появилась Formula.KG.

Мээримдүү жана Ырайымдуу Аллахтын аты менен баштайбыз. Ааламдардын Жаратуучусу, адам баласын сыноо үчүн жаратып, Акырет күнү алардан сурак алуучу Аллах Таалага мактоо болсун. Аллахтын эң акыркы пайгамбары,өмүрүнүн акырына чейин уммөттүм деп жан күйдүрүп,ар бир күнүнү жакшылыкка чакыруу учүн арнап, динибиздин туура жолун жолун үйрөткөн пайгамбарыбыз Мухаммадга Аллахтын салам-салаваты болсун.

Биринчиден Аллах хидаят берүүчүү Ал кимди кааласа оңдоп туура жолго салат,кимди кааласа адаштырат,кимди кааласа жакшылыгына ,кимди кааласа азабына туш кылуу Өз каалоосунда. Бир кыпынча чаң да анын каалоосуз жылбайт да учбайт да.
Жакындан бери эл арасында динибиздин жакшылыгын жеткирген зор мээнеттин мөмөлөрөрү болгон дааватчылар тууралуу ар кандай пикир -келишпестик,ар ким өз түшүнүгү менен чечмелеген сөздөр журүдө ,жакышылык жолу ачык -айдың көрүнүп турса да, ал жолго таш ырыгытып, акыйкаттан качып караңгылыкка жолго бурулуп жаткан сыяктуубуз. Аз болсо да билгенибизче ар тараптан изденип түшүндүрүүгө аракет кылууну чечтик…

Дааватка кимдер чыгат? Кимдер чакырат? Маселе ушунда. Демейде дааватты эки этапка бөлүнөт. Биринчиси дааватка илимдүү инсандар жакшылыкка чакырып, жамандыктан кайтарып өзүнүн билгендерин жайылтуу.

Экичиси дааватка жашоодо жол таппай калган инсандар ,оңолуу үчүн адам болсом экен,мен да башкалардай жашасам экен,жаман адаттардан арылсам экен деп ниет максаттар менен чыккандар..

Эгер билсек ууру, каракчы, сойку, басмачы, аракеч, ата-энесин сыйлабаган, жашоодогу максатын билбеген, кыскасы адамдык сыпаттан чыгып калган адамдар оңолуп жатат. Ушундай арам иштерден кайтып, келме айтып, намаз окуп, ата-энесинен кечирим сурап, бала-чакасын багып, өлкөсүн сүйүп ж.б. адамдык сыпатка келип жатат. Мындай адамдарды ар бир райондон жүздөп санап берсе болот.
Бул биринчи этап. Мына эми акырындык менен кийинки этапка өтүп, адеп-ахлак, маданият, илим-билим ж.б. жетишебиз.

Жаман болуу бир паста, жакшы болуу аста-аста. Сырттан карап туруп бизди сындагандар, бизден талап кылгандар, биздин эң акыркы даражабызды талап кылып жатышат. Алардын оюнда дааватчы илим-билимдүү, маданияттуу, төгөрөгү-төп келишкен адам болуусу керек. Туура, бирок ошол даражага жетүү үчүн бул этаптарды басып өтүшүбүз керек. Бир эле күндө баары ойдогудай болбойт да. Биз дааватчы деп атап жаткан адам – дааватчы эмес.
Ал – оңолуучу. Кечээги аракечти, бүгүн кантип дааватчы деп айтасыз? Дааватка чыккан адам, биринчи өзүн оңдоо үчүн чыгат. Башканы оңдобой эле койсун, өзүн оңдосун. Экинчиден, Аллахтын ыраазылыгы үчүн чыгат. Бирөөнөн акча алуу ж.б. максат менен эмес. Үчүнчүсү, пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваты болсун) акыркы пайгамбар, анын калтырган динин таратып, жакшылыкка чакыруу үчүн чыгышат. Мындан башка эч кандай максаты жок.

Даават кылуу,жамандыктан кайтаруу,жакшылыкка буйруу-баардык эркек-аял мусулмандын мойнундагы милдет.Болгону аны ар ким оз ыкмасы,оз тартиби менен таркатат ал Акыйкатты… ..

Кимдир бирөө эшик такылдатып мечитке чакырат,а кимдир бирөө болсо китеп чыгарып,коомдук иш алып барып,мамлекетке кызмат кылуу аркылуу даават кылат.

Биз адамзаттын жашоодо курсагыбыз ачса жеп -ичип ,үстүбүз бүтүн болуш үчүн ар турлүү моода кийимдер менен чаптаптайбыз булар биздин сырткы муктаждыгыбыз. А биздин эң негизги адамдык сыпатыбызды далилдеп турган ички муктаждыгыбыз эмне экенин билесизби? Ал биздин жан -дүйөнөбүздөгү рухубуз. Ал рухбуз да азыктанууга кийинүүгө муктаж. Рухубуздун азыгы көзүбүз эмнени көрүп,кулагыбыз эмнени укса,тилибиз эмнени сүйлөп жатканы менен азыктанат. Айрыкча ушул заманда биздин рухтарыбыз ачка болгон убагы, биз даават кылган илимдүү устаздардын насаатына муктажбыз,күнөөлөр көптүгүнөн минтип акыйкат жолду көрбөй турганыбызда дааватка чыгууга муктажбыз …

Эгерде кимдир бирөө каттуу ооруса биринчи реанимацияга жаткызылат, андан соң палатага чыгат,бир топ убакыттан соң бейтапканадан да чыгат.
Дааватчылардын коомдогу миссиясы-рухтары ачка болгон,руханий ооруган инсандарга реанимация кылуу…..
Бирок өмүр бою эле реанимацияда жаткан инсанды көргөнбүзбү? !

Жок,албетте. …….
Дааватка чыгалы,үйрөнөлү динди,намазды,жакшы-жаманды, андан соң гана палатага чыккан сымал.динибизди үйрөнүп,күнүмдүк жашообузда колдонуп,өзүбүзгө, коомго пайдалуу болуп жашайлы-ушул өзү ибадат.Аллахтын астында эң жакшы адам-адамдарга эң көп пайда тийгизген адам.
Бекеринен улуу Кул Хожа Ахмадка окшогон шейхтер өз хикметтеринде: “Адамдарга кызмат кылуу-ушул менин тарикам” деп жатпайбы! ?Ал эми дааватчы туугандар туура тарикада жашашыбызды каалап жатат.Демек үй-бүлөөңүзгө, кошуна-туугандарынызга, коомго пайдаңыз тийип жатса-ушул деле ибадат,ушул деле даават.Биз сөздүн дааватынан ,унчукпас дааватка өтүүбуз да шарт.
Жакшы бол деп 100 айткандан көрө,жакшы болсоң-бул таасирлүрөөк болот эмеспи.Болгонуу оңой туугандар,биригүү кыйын.Бирөөнүн ишин туура эмес деп айтуу оңой,өзүбүз ошол ишти кыла алдыкпы?!
Эркибиз, намысыбыз жетеби???Максатыбыз бир болгон соң,анча-мынча амбициябызды койуп,биригүүгө, интеграцияга умтулуубуз керек.

Дааватчынын басканы,турганы, чакырганы,айтканы, үтүр, точкасына чейин жакшылык …,
Балким дааватчы үйүңүздүн эшигин каккыласа качпастан,аны ачууга чуркарсыз анткени ал эшиктер сиз күтпөгөн бактылуулук жолуна кадамдар болуп жатпасын….

«БАКТЫЛУУЛУК ФОРМУЛАСЫ»

Запись Дааватчы бул оңдоочу , оңолуучу.. впервые появилась Formula.KG.

Тамактын даамын татпай туруп анын ачуу таттуу экенин эч качан билбейсиң ошосыңар дааваттын да даамын татпай туруп ар кандай пикирге баруу туура эмес. Кимде -ким дааваттын таттуу мөмөсүн татканда , анын биз үчүн жашообуздагы бактылуулук жолдоруна чачкан нур экенин ошондо гана билээлер эле. Ислам дини бакыттын жолу,дини деп айтсалар ишенбечүүмүн. Аны өзүм таттакандан кийин билдим. Кандайча дейсизби анда менин жашоомо бакыт алып келген даават тын канчалык пайдасына күбө болуңуз…

Бул көрүнүш бир эле менин эмес канчалаган үй -бүлөлөрдө болуп жатканынан күбө болуп эле келе жатабыз . Биздин үй-бүлөдө ата -энем,эжем,мен карындашым,иним болуп жашайбыз. Апам дигерлүү аял болгондуктан үй- бүлөнүн каражат жагын өзү чечет,товар алып келип сатып биздин тамак – ашыбыздан кем кылбай бар күчү менен камыздайт. А атам кээде апама кошулуп ишке чыкпаса,башка күнү тескерсинче даяр тамак,даяр кийим көөптүргөндөй жаман достору менен кечке бекерчилик менен ойноп, кемине арак ичип келет. Үйдүн куту эне деп бекеринен айтпаган экен,апам чарчап бизге анча көңүл деле бурбайт,атам өзү менен өзү убара. Ары бол бери бол деп тарбия айткан, мээрим төккөн көздөр,жылмайган жүздөр, керек болсо бир дасторкондо олтуруп чай ичүү да жок. Үйбүз караңгылык туңгуйугунда,ар ким өзү менен өзү,кээде тополоң,уруш -жаңжал -апам “тапкандын кадырын билбейсиң,алкаш,ичкениң качан токтосуң “деп атама бакырмай,же уксачы атам атың өчкүр арактын кулу болгондон кийин эч нерсе кызыктырбай ойлогону,жашоосу ошол болуп калат экен. Биздин бул күндөр алпурушуп билинбей өтүп жатты. Бизге келсек апам тапканы жакшы болчу баарыңды окутуп эч кимге көз каранды болбой өз оокатыңарды өзүң таап жешиңер керек деп баарыбызды акырындан жогорку окуу жайлар окутуп жатты. Мен да окууну бүтүп ошко окууга тапшырдым. Квартирада балдар менен жашап калдым. Күйүп -бышып эле окууга да аракетим болбоду,эмнегедир жан дүйнөөм ооруп, жүрөгүм тынчтыкты издейт. Үйүбүзгө эч качан баргым келбейт,сагынсам да бир туугандарымды,тууган -досторумду ал үйдө тынчтык жок . Көрсө адамзат тынчтыктан ырахат алып бактылуу жашай алат экен. Бир сындырым наның,ичерге сууң болсо да үйдө баары жайында болсо мындан өткөн бакыт жоктой сезилди. Бул сезимдерди ушундай жашагандар өтө жакшы билет…

Бөлмөбүздө жашаган балдардан бирөөсү беш убак намазын окуп кээде бизге даават кылчу. Башында жакпай өзүнчө акылдуу болот кайдагыны айтып деп жаман көрөм. Намаздын Н..сын билбегенден кийин,Аллах ,пайгамбарыбыз тууралууда эч кандай маалыматым жок ошон үчүн кызыксыздай туюлуп жаткандыр. Бирок ал жигиттин кыймылы,адеби ,жумшак мүнөзү,качан болбосун сабырдуу жүзүндө жылмаюу менен жооп бергени,тазалыгы ,сүйлөгөн сөзү маанилүү экенин башкалардан айрымаланып турат. Мен мындай жылуу мамилеге,мээримдүү көздөргө муктаж болгонумданбы негедир ага жакындай баштадым. Жылдар өтүп жатты мен ал жигит менен дос болдум,жумага бирге барабыз,акырындан намаз окуй баштадым. Бир күнү досум каникул болуп бир жумага ошондо үч күнгө дааватка чыгып келелели жан дүйнөбүз тазарып,ыйманыбыз бекемделет “деп сунуш кылды. Барса баралы деп алгачкы дааваттын бактылуу эшиктерине кадам таштадым. Аллахтын үйүнө баруу башка,ал жерде жашап күн өткөзүү башка маселе экен. Ал жердеги бардык бир туугандар жалаң жакшы сөздөр,жакшы ой -пикирлер,бирин -бир сыйлаган мээримдүү көздөр,бирин -бири угуп сылык сүйлөгөн жылмайган жүздөр менин ооруп турган жан дүйнөмө табылгыс даары болду. Бир башка дүйнөдө олтургандай сездим,анткени адамзат канчалык сууну тазасын ичкен сайын,сөздүн жакшысын уккан сайын тамыры тазарып,ойлогон ой -максаттар да,кыла турган иштер да жакшы жакка ооуй баштай экен. Мына эми менде жашоого болгон максат пайда болду үй- бүлөмдү кандай бул жолго үйрөтүүнүн жолун издей баштадым. Башында оңой болбоду эч ким уккан жок бирок мен тотободум жылдар өткөн сайын бир кадам болсо да үйдө өзгөрүүлөр болуп жатты. Окууну да бүтүп келдим кез -кезде дааватка чыгып турам,атам арагы бир аз азая баштады ушунусуна да шүгүр болсун деп Аллага тынбай дуба кылам. Айтып деп жатып апамды биринчи намазга үйрөттүм,анан атамда окуганды баштады бирок арасында ичип да коёт. Бирок биздин үйгө кут кире баштады,апам да жайдары,бир туугандарымда акырындан үйрөнүп,жашообуз түп башка нукка бурулду. Бир дасторкондо чай ичип,бири -бирибизди сурап акыбалыбыздан, бир туугандык сезимдер,жылмайган жүздөрдү көрүп өзүнчө аябай өзүмдү бактылуу сезип жаттым. Ушундай табылгыс нематты берген Жаратканга болгон ишеним,сүйүүм ого бетер артып ибадатымды мындан да кымтыксыз атакарууга аракет кыла баштадым. Даават десе көпчүлүк туура эмес түшүнүп алышат ишин да,үй- булөсүнда карабай койот экен деп. Андай эмес болгону максатты туура коюуп ,туура кодоно билүү. Дааватка да чыгып жаттым,апама жардам берем иштерге, үй ишин өзүм кылып бир туугандарыма карап баары жайында. Азыркы күндө үйбүлөлүмүн үч балам ,сүйүктүү жубайым,ата -энем төрүмдө,атамда Аллахтын жардамы менен дааватка чыгып калды. Апам иши баякыдай жүрүп,атам экөө бирге барып келип жолдо болсо да намаздарын окушат,бул мени аябай сүйүндүрдү, иштери жайында. Кыскасы биздин баткака баткан үй – бүлөбүздүн минтип тынчтыкта, бейпилдикте жашап калуусуна ДААВАТ СЕБЕПЧИ ЖАНА МЕНИ ЖАКЫН АЛЛАХ ЖЕТКИЗГЕН ДОСУМ СЕБЕПЧИ БОЛДУ …Биз пендерлер адашуучуу, алсыз макулук болгонубуздан кээде күнөө кылып койобуз,кээде күтүүсүз сыноорло болуп турат. Бирок бул көйгөйлөрдү чечүүдө,жеңилдетүүдө мага жардамын аябаган Улуу,Мээримдүү,Кечирими чексиз болгон Жаратканыма таянып жашаймын. Ага дуба кылып чексиз-чексиз шүгүрлөрдү айтамын….

Эх, бир тууганым сөзүм аягында эмне деймин,биз адамзатка тынчтык,бейпилдик,бактылуулук керек,биз аны бир гана Аллахтын жолунан табалабыз!

«БАКТЫЛУУЛУК ФОРМУЛАСЫ»

Запись Даават жашоомду түп өзгөрттү.. впервые появилась Formula.KG.

Запись Эмнеге бактылуу болбой жатабыз? впервые появилась Formula.KG.

Чындыгында эле, адам баласы сырын билбегени себептүү көптөгөн каардуу болуп көрүнгөн нерселерге, адегенде, капаланат. Андагы жашыруун мээримди көрө албайт. Ал эми кээде кооз болуп көрүнгөн нерселерге алданып, ичиндеги катылуу каарды байкабаит.

Бул боюнча бир окуя айтылат:
Араб урууларынын биринде бир олуя адам бар эле. Бул уруу ал олуянын сөзyн угуп, пейилдерин ошого жараша оңдошчу. Бир күнү ал урууга таандык иттердин баары өлүп калат. Бул нерсеге таң калган эл дароо олуяга келип, окуянын жөн-жайын сурайт.
Олуя болсо бир аз өз жан-дүйнөсүнө чөмүлүп, терең ойлонгондон кийин:

– Иттердин өлүмү силердин кутулушуңар деп үмүт кыламын, – дейт.
Эртеси күнү короздордун баары өлүп калат. Буга да таң калган эл кайрадан олуяга келип, ошол эле жоопту алат:
– Короздордун өлүмү силердин кутулушуңар деп үмүт кылам.
Анда бир киши мындай деп сурайт:
– Таксыр, иттер кароолчуларыбыз, короздор болсо азаңчыларыбыз эле. Булардын өлүмүнүн бизге кандай пайдасы бар? Олуя төмөнкүчө жооп кайтарат:
– Бул сырдуу даанышмандыктарды Аллах Таала билет. Албетте, ал бул окуянын ичине акылыбыз жетпеген чоң сырды каткан. Андан кийинки түнү элдин баарынын оту күйбөй коет. Бардыгы: «Дагы кандай балээ келди болду экен?» – деп тынчсыздана баштайт. Бирок эртеси эртең менен бул окуялардын сыры чечилет. Көрсө, акыркы түнү ал жерге душман басып кирген экен. Бирок эч кандай иттин үргөнүн, короздун кыйкырганын укпай, оттун кyйгөнүн көрбөгөндөрү себептүү, баары айылды таштап кетишкен окшойт деп, кетип калышыптыр. Ушинтип калк чоң апааттан кутулган экен. Мына, адам баласынын илиминин алсыздыгы жана ырайымсыздык болуп көрүнгөн мээримдүүлүк.

А. Эийнштеийн мындай дейт:
«Ааламдын жаратуучусу тамаша кылбайт. Жараткан нерселеринин эч бири кокусунан, же эсепсиз эмес. Биз акылыбыздын жетишинче бул дyйнөнүн ырааттуулугуна жана теңсалмактуулугуна таң калабыз. Табиятты изилдеген ар бир адам динди урматтайт деп айта алам. Анткени ал Алла Тааланын кудуретин түшүнөт. Ушундан улам терең ыйманга ээ болбогон чыныгы окумуштуунун бар экенине ишенбеймин. Муну төмөнкүчө түшүндүрсөк болот: Кудайдын бар экенин билдирбеген илимдин болушу мүмкүн эмес. Илимсиз дин сокур, динсиз илим болсо аксак.»
Ушул сыяктуу, конкреттүү илимдер менен шугулданган канчалаган кайырдин окумуштуулар исламды кабыл алышты жана канчалары ыйман келтирбесе дагы, Алланын бар экенин моюнга алганга мажбур болушту. Бул – Курандын муужизасы.
Алла Таала мындаи дейт: «(Чыныгы) илим ээлери Раббиңден сага түшүрүлгөн нерсенин (вахйидин) чындык экенин жана Хамид (даңктуу), Азиз (кудуреттyy) Алланын жолуна баштоо экенине көздөрү жетишет.» (Сабаъ: 6)…

«Мунун чындык экени ачык болушу үчүн, аларга (адамдарга) мейкиндиктеги жана өздөрүндөгү белгилерибизди көрсөтөбyз. Раббиңдин бардык нерсеге күбө болгону жетиштүү эмеспи?!» (Фуссилат: 53)…

Ааламга ибарат алуу максатта караган ар бир көз андан бул белгилердин санак жеткис мисалдарын көрө алат: Бул дyйнөдө жалгыз гана адамдар жана жаныбарлар болгондо, табияттагы бүткүл кычкылтекти колдонуп, көмyр кычкыл газына айлантып, белгилүү убакыттан кийин көмүр кычкыл газына ууланып калышмак. Бирок бул ааламды жараткан Кудурет өсүмдүктөрдү да жаратып, аларга көмүр кычкыл газын кычкылтекке айлантуу жөндөмүн берүү аркылуу бул дyйнөнүн теңсалмактуулугун сактоодо. Ошондой эле Жаратуучу жер шарынын төрттөн үч бөлүгүн суу менен толтурган. Төрттөн биринин чоң бөлүгүн өсyмдyк өспөгөн тооташ, же чөл катары жараткан. Калган аз гана бөлүгү топурак. Бирок Алланын кудуретинин улуктугун карабайсыңарбы, бул топуракты өзгөрмөлүүлүгү жана бир абалдан экинчи абалга өтүүчүлүгү менен бүткүл жан-жаныбарларды азыктандыра турган азык-түлүк булагы кылган…

Албетте, көкүрөгү ачык адамдар үчүн ааламдардын Раббиси болгон Аллах Тааланын бул дyйнөдө көптөгөн апачык далилдери бар. Алланын достору бул чындыкты жүрөктөрүндөгү бардык сезим-туюмдар аркылуу кабыл алып жашашат. Анткени алардын жүрөктөрү жалган дyйнөдөн баш тартканы үчүн чындыкка жана Аллах Тааланын сырларына ээ болушкан. «Өлөрдөн мурун өлгүлө!» – деп, хадисте айтылгандай, напсинин тузактарынан кутулгандардын жүрөктөрү дайыма ойгоо болот жана көздү кызыктырган дyйyнөлүк кызыкчылыктардан айрылып, Аллах элчисинин руханиятында жашоого ээ болушат. Аларда Аллах Таала тууралуу кымындай да шек-күмөн туулбайт. Төмөнкү мисал – бул чындыктын апачык көрүнүшү:

Бир жолу чоң олуялардын бири Жунайди Багдади элдин баары бир тарапты көздөй шашылып баратканын көрүп, минтип сурайт:

– Каякка шашып баратасыңар?
– Баланча жерге бир аалым келиптир! Аллах Тааланын бар жана бир экендигин миңдеген далилдер менен далилдеп берет экен. Анын бул далилдеринен жана түшүндүрмөлөрүнөн пайда алганы баратабыз. Кааласаң, биз менен жyр! Анда Багдади аларга аргасыз жылмайып, минтип жооп кайтарган экен:
– Көргөн көздөр, уккан кулактар жана сезген жүрөктөр үчүн ааламда Аллах Тааланын сан жеткис далилдери бар. Эй, калайык-калк!
Буларга карабастан дагыле шек-күмөнү болгонуңар бар болсо, бара бергиле!
Биздин жүрөгүбyздө күмөндүн кыпыны дагы жок.
Бул маанини Алланы тааныган улуу инсандар мындай дешет:
«Негизинен, Аллах Таала көздөн кайып эмес. Бирок биздин чектелген мүмкүнчүлүк жана сезим-туюмубузду эске алуу менен «Көрүнүшүнүн күчтүүлгүнөн аны көзү көрө албайт»десе болот.»

Мисалы, бөлмөдө 5000 вольттук жарык жанса, адам бул жарыктын астында эч нерсени көрө албай калат. Аллах Тааланын көрүнүшү дагы так эле ушул сыяктуу. Тагыраак айтканда, адамдын дарамети Аллах Тааланы көрүүгө жетпегендиктен, ал кайып сыяктуу көзгө көрyнбөйт. Аллах Тааланын Муса Алейхиссаламга: ЛАН ТАРААНИИ «Мени көрө албайсың!» (Аьраф: 143) – деп айтышы ушул себептен улам….

Убаадат бин Саамит (Алла андан ыраазы болсун) деген сахабадан жазылып алынган хадисте Пайгамбарыбыз (саллаллоху алейхи васаллам) мындай деген:
«Кимде-ким түн ичинде ойгонсо, мындай деп айтсын: Алладан башка кудай жок. Ал жалгыз – шериги жок. Бардык мал-мүлк аныкы, мактоолор ага таандык. Анын бардык нерсеге кудурети жетет. Аллах бардык кем сыпаттардан аруу, Аллах улук. Бардык ибадаттар үчүн керектүү болгон күч-кубат Алладан.»…

Андан соң пайгамбарыбыз мындай деди: ««Раббим! Мени кечир» – деп, дуба кылса, дубасына жооп берилет. Эгер даарат алып, намаз окуса, намазы кабыл болот.» (Бухарии, Тахажжуд, 21)
Дагы бир жолу мындай деген: «Кимде-ким Алладан, же бир кишиден жардам сурагысы келсе, алгач жакшылап даарат алсын, анан эки ирекет намаз окусун. Андан кийин Аллах Таалага мактоолорду жана Расулаллага (саллаллоху алейхи васаллам) салават айтсын. Анан мындай деп дуба кылсын:
«Халим (жумшак) жана Керим (айкөл) болгон Алладан башка теңир жок. «Аршы азамдын» Эгеси кемчиликтүү сыпаттардан аруу. Мактоолор ааламдардын Эгесине таандык. Йа, Рабби! Мээримиңе ортомчу болор амалдарды, кечиримиңе татыктуу кылган себептерди жана ар түркүн жакшылыктардан байлыктарды сурап, түрдүү кyнөөлөрдөн сак-саламат кутулууну каалаймын.
Йа, Рабби! Бардык күнөөлөрүмдү кечир, бардык муктаждыктарымды жойгун! Сен кайсы иштен ыраазы болсоң, ошону бер, Эй, өтө боорукер, өтө ырайымдуу Раббим!»…Омииийн!!!

Запись ААЛАМДЫН ЭГЕСИ БИР ГАНА АЛЛАХ! впервые появилась Formula.KG.

✍«Намаз -Жараткан Алланын ыраазылыгына жеткизет ;
Бир күндө беш убак периштелердин сйиүүсүнө татыктуу кылат.
Ал – Улууу пайгамбарлардын жолу,Сүйүктүү Пайгамбарыбыздын бизге калтырган үммөттүм намазга бекем болгула деп айткан акырыкы сөзү ,аманаты…
Алла Тааланы таануунун ,жакын болуп Анын нуруна бөлөнүү;
Ибадаттын башы,ыймандын негизи;
дубанын кабыл болушуна зор себепкер;
Жакшы амалдарды көбөйтүп, кабыл кылдырат;
Үй – бүлөңүзгө,иштертериңизге,ден – солугуңузга,өмүрүңүзгө ырыскыңыздын көбөйтүп береке алып келет;
Бир күндө ар бир намаз аралыгында билип – билбей кылган күнөөлөрдөн тазартып,денеге жеңилдик берет;
Жашоодо бут тосууларда тилиңизге ,кулагыңызга тосук,жүрөгүңүзгө кубат бере турган сабыр, душмандарга каршы курал;
Баамдатка турганыңыздан шайтандын белин сындырып,азыгырыктардан алыстатат;
Өлүм периштеси менен дайым намаз окуп жүргөн кишинин ортосунда шапаатчы;
Ар бир жан өлүм даамын татуучу,экинчи жашообуз кабырстанда башталат. Ал жерге кимдер барат жебей-кийбей жедирген бала чакаңызбы?,жандай көргөн жубайыңызбы?кыйышпас бир тууган -досторуңузбу? Жок?! Бир өзүңүз жалгыз барасыз ал жерде сизге баш жагыңызда күтүп ала турган беш убак намазыңыз кабырда жанган чырак болот…
Муңкар, Накир периштелеринен сизди коргоп аларга берилген жооп…
Кабырда кыяматка чейин жаныңызда коргоочу жолдош…
Кыямат күнүндө жол таппай турганыңызда намаз окугандардын үстүндөгү көлөкө;
Баштагы таажы,
денесине кийим;
алдыга жарык чачкан нур…
Алланын алдында момундардын бетке кармар нерсеси…
Ал күнү ар бир жандын көзү таразасында болот,бир сооп канчалык кадырлуу болгон кезде таразада оордук;
Сыраттан (кыяматтагы көпүрөдөн) өтүү,
бейиштин ачкычы.
Анткени намаз – бул, тасбих, Аллага мактоолорду айтуу, кыраат жана дуба. Кыскасы, пазилеттү артык саналган ишаракеттердин бардыгы убагында окулган намаздын ичинде.» (Танбихул Гафилиин, 293)

Ушундай улуук нематтан жүз бурушуңузга эмне тосуп турат бир тууганым ! Жумага барып Жумабай,Айтка барып Айтпай болуп,кол кушуруп карап туруу эми туура эместир ! Ал замандар артта калды,он жыл,жыйырма жыл мурда эми динди анча эч ким түшүнбөйт болчу,ал убакта жашы алтымыштан өтүп калган каарылар окуучу, “аа десе алардын өлүмү жакындады,бизге али бар, мен али жашмин кыркка чыкканда окуймун “деп жаштар жооп кылчуу. Азыркы күндө балаңыз тең жаштар намаз окуп жатат алхамдулиллах! Илимдин,техиниканын өнүккөн заманында намаз окууга шылтоо издесеңиз өзүңүздүн гана зыяныңызга. Бул мүмкүнчүлүк бир күн жок болуп калышы мүмкүн. Намазды билбеймин,кандай окуймун деп шылтоо кылсаңыз сизде ушунчалык оңой мүмкүнчүлүк бар азыркы күндө сизге үйрөтө турган баасыда арзыбаган элүү,отуз сомдон козукарындай жайнаган китептер толуп ашып жатат,башында топусу бар ойноп жүргөн жаш баладан сурасаңыз кандай туруп кандай олтуруш жолун үйрөтүп коёт,ага да моюн жар бербесеңиз интеренет деген сыйкырлуу дүйнөсүнө жайыңызда эле олтуруп алып намаз окуу жолдорун сурасаңыз кандай даарат алып кандай олтуруп туруп окуйт бүт баарысын көрсөтүп берет, эми сизге кандай шылтоо бар?! Билбеймин, окуй албаймын десеңиз уят болбойт бекен! Бул мүмкүнчүлүктө намазсыз болуп жүрү Жараткандын алдында нашкүрчүлүк кылган болбойт бекен! Антени намаз бир мусулманмын деп төш какандар үчүн Аллахтын эсепсиз берлиген белегидир!

Эгер билсеңиз нама биз үчүн табылгыс докмент болуп эсептелет.
Балагатка жеткен ар бир инсан сөзсүз жашаган жеринен, Кыргызстандын жараны деп тастыктай турган сөзсүз паспорт туурулайт. Алтымыш,жетимиш жыл жашаң паспортуңуз жок болсо сиз “мен кыргызмын, ата -бабам нукура кыргыздар болгон деп көкүрөк каккыласаңызда эч ким укпайт, эч кимсиз керек болсо кыргызтанда жашоого да укугуңуз жок болот. Ошосыңар ар бир мусулманмын деген аты болгону менен аны мусулман экенин тастыктай турган намаз аттуу докменти болсо ал да эч ким эмес…

Билип ал, кыяматтагы эсеп берилчү күндө адампендеден эң оболу анын намазы жөнүндө суралат. Аллах Таалам: “Оо,пендем мен сени башкалардан өзгөчө мусулман кылып жараттым,кана мага мусулман экениңдин далилдөөчү эмнең бар?! “-деп сураса көрсөтө турган намаз докментибиз болбосо акыбылыз жаман болот! Анткени эгер намазы жакшы болсо, андан кийин гана орозосу, ажысы, зекети жана башка ибадаттары суралат. Ошол күндө анын намазы жаман болгону себептүү кайтарылчу болсо… о, анда… башка жакшылыктарынан суралбайт, эгер зекети, орозосу жана ажысы жакшы болсо да!

Өмүр жолу кыска,акырет жолу узун ал жолдордо бизди түбөлүк жакшылыктарга жетүүбүзгө сөзсүз намаз аттуу докментибизди туурулоого шашылалы.

Эй, мусулман бир тууганым! намаз оку! Бардык намаздарды калтырбай, өз убакыттарында оку! Аллахка ант ичип айтамын: Аллах Тааланын алдындагы эсеп маалында эч ким сага пайда бере албайт, күнөөлөрүңдү көтөрбөйт жана сен жөнүндөгүү Аллахтын өкүмүнө арачы түшө албайт!
Эгер Аллах сага каарын төгө турган болсо, аны сенден эч ким жана эч нерсе кайтара албайт! Не мал-дүйнөң, не бала-чакаң.
Билип ал: сенин мансабың, жаштыгың эртең эле өтүп кетет. Эртең эле өлүм периштеси келет, жан алганы. Сен анын кандай келгенин билбей каласың. Ошоондо азыркы кош көңүлдүгүңө бушайман болосуң. “кана эле дагы бир аз мөөнөт берилсе” деп зарданасың.
Бирок анда кеч болуп калат!
Эч кимге мөөнөт берилбейт! Ойлон тууганым, ойлон. Бушайман чеккендер тарыхта көп болгон. Ошолордон сабак ал жана кеч болуп кала электе даярдыгыңды көр!

Намаз оку, эгер сен жакшылыкка жакшылык менен жооп кайтарчу жоомарттардан болсоң..

Намаз оку, эгер сен “мен — мусулман” деген көкүрөгүңдө күйүп жанган ыйманың, сөзүңдө чынчыл болсоң.,

Намаз оку ,эгер сени бейиштин эшиктери күтүп туурусун кааласаң ата-энеңди сыйлап дубаларына татыктуу болом десең. Эгерде көзү өтүп кеткен болсо ошондо гана Аллах арнаган бата дубаларыңды аларга жеткирет.

Намаз оку,келечек үрөндөрү болгон перзенттериңди сүйсөң. Анткени, өзүң үлгү болуп исламга тарбиялабасаң, кыяматта тозокко отун болуп калышат.

Намаз оку,аялың сени уккан,сага моюн сунган ,үйүңдүн куту, балдарыңдын жакшы тарбиячысы болушун ага тынчтык-саламаттык кааласаң…

Ошондой эле — урматтуу бир тууганым — эгер сен мекениңди сүйсөң да намаз оку. Анткени, динине жакшылык кылбагандар мекенине да жакшылык кылалбайт. Аллах Таала дагы нээматтарын чанып, күнөөгө баткандардын мекенин сактай албайт.
Эсеп оор, эсеп алуучу кудуреттүү.Акыретте каапырлардын катарында болуп калуудан Аллахтан коргоо тиле! Каапырлардын катарында болбош үчүн да намаз оку, бир тууганым!

Анткени, Пайгамбарыбыз саллаллоху алайхи ва саллам мындай деген: “Биз менен алардын (каапырлардын) арасындагы келишим — бул намаз. Ким аны таштап жиберсе каапыр болот!”….

Бул сөздөрдү айтуу мен үчүн оор,анткени мен да сиз сыяктуу алсыз күнөөкөр пендемин,балким менин да жакындарым намаз окубай жаткандары бар. Бирок биздин милдет билгенибизди жеткирүү.Келиңиз биргеликте дуба кылалы сизда бизда Аллахым намаз окубагандарга, намазга окуймун деп ниет кылгандарга,намазды жаңы баштагандарга хидаят,туура жолун көрсөтүп,ыймандарын бекем кылып адашуудан сактап, намазыбыз менен жүрүп намазыбыз менен өтүүнү ар бир мусулман пендесине насип кылсын! Аллах Таалам эч бир пендесине оор, кыйын жүктү буйурууну каалайбат,Ал айткан,
эскертүүлөр Сүйүктүү Пайгамбарыбыз көрсөткөн, баштаган жолдор биздин жашообузду жалаң гана жакшылыктарга бөлөйт! Анткени биз мусулмандар тозок эмес бейиш адамдары экенибизди эч качан унутпайлы!

Насиба Абдуллаева.

Запись НАМАЗ МУСУЛМАНДЫН ТАБЫЛГЫС ДОКМЕНТИ впервые появилась Formula.KG.

Ырым-жырымга ишенүү пайдалуубу, же зыяндуубу?

Ырым-жырымга ишенүү адамга психологиясына чоң зыян алып келет. Адам жашоосун тынч өткөрүүгө тийиш. Жашоодо тынчтык болбосо, анын кызыгы да болбойт. Ошондуктан Исламда түркөй ишенимдерге тыюу салынган. Буларга ишенүү кээ бир учурда адамдын ыйманына зыянын тийгизүүчү чоң күнөө болот. Эгерде алдынан чака көтөргөн аял өткөнүн көргөн адам, ушул аялдын өтүүсү себептүү Алла Таала мага жакшылык берет деп ишенсе, ал кичине ширк амалын кылган болот б.а. чоң күнөөгө батат. Ал эми мына ушул аял мага жакшылык берет деп, аялдын өтүүсүнөн жакшылык үмүт кылса, чоң ширк кылган болот б.а. динден чыгып калуу коркунучу пайда болот. Ошондуктан эч кандай ырым-жырымдарга ишенбей жашоо жакшы болот.

«Эки булуттун башы бириксе, эки кыргыз каапыр болот» деп «макал» чыгарып алышыптыр казак туугандар. Көрсө, булут көбөйсө эле бирибиз «жамгыр жаайт», бирибиз жаабайт деп талаша берет экенбиз. Айтса-айтпаса акыркы убакта баарыбыз эле «синоптик» болуп кеттик го чиркин. Ай чалкалап калыптыр жаанчыл болот, тиги жылдыз айга жакындап калыптыр эми кар жаайт, бүгүн күн кызарып батты, эртең ысык болот, асман бозоруп калыптыр быйыл кургакчылык болот, койчу буга окшогон маалыматтарды чекеден эле айта баштадык. Бирибиз быйыл «кыш болбойт» десек, бирибиз «быйыл кыш катуу болот» дейбиз. Же айтканыбыздын бири туура чыкпайт. Ал эмес аппараттары менен күнү-түнү аңдып, изилдеген синоптиктердин айтканы да төп келбей, аларга ишенип алгандар ысык күндө кечке чейин кол чатыр көтөрүп, жамгырда суу болуп шөмтүрөп атышпайбы.

Буларга го мейли деп кол шилтеп коёлу. А тиги ай-жылдыздарга сыйынгандарга эмне дейсиң? Жаңырган айды көргөндө, үч жолу жүгүнүп «жамандыгыңдан сактай көр, жакшылыгыңды бере көр» деп, учкан жылдызды көрө калса бир каалоосун айта салып, эми «желанием» орундалат деп сүйүнгөндөр да толуп кетиптир. Ал эми жанагы гороскоп дегеничи. Тим эле өздөрү жаратып койгонсуп: ооруйсуң, айыгасың, акчалуу болосуң, сүйүүдөн жолуң болбойт, деги койчу баарын саймедиреп айтышат. Аларга ишенген байкуштар бир ыйлап, бир күлүп жинди болушат го. Илгери бир көзү ачыкка бирөө келип: качан өлөм деп сураса, ал эки күндөн кийин дептир. Аны уккан бечара кишинин жүрөгү жарылып ошол замат эле өлүп калган экен. Анын сыңарындай бул ыпыр-сыпыр ишенимдин баарына ишене берген адам тынч уктай албайт калат го бул жашоодо.

Деги эле ушул ырым-жырымдын баарын кыргыздар кайдан чогултуп алганына акыл жетпейт. Ата-бабадан калган дейин десең, атасы коңуз атпагандын баласы доңуз атат болуп, ата-бабанын түшүнө кирбеген ырымдарды жасагандарды да көрөсүң. Эч нерсесин койбой ээрчиген орустардан жугузуп алганбыз го дейин десең, тээтиги Европа, Кытай, ал эмес океандын ар жагындагылардын жалган ишенимдеринин да жыты жыттанат.

Эми бирде күлкүңдү келтирсе, бирде жаныңды кашайткан бир нече ырымдарга көз жүгүртүп көрөлү.
Ачакей столбанын ортосунан өтсөң, мугалимден тил угасың деп коркушат экен окуучулар. Ич кийимиңди тескери кийип алсаң, экзаменден ийгиликтүү өтөсүң деп ишенишет экен студенттер. А кокустан күзгүңдү сындырып алсаң, анда эле иштин бүткөнү, эртең бир жамандыкка туш болот имишсиң. Соодагерлер аарынын уюгун илип алышат экен, аарыдай ызылдап «клиенттер» келет деп. Анан да биринчи түшкөн акчанын шору куруду дей бер, товарларын чапкылай берип белин үзүшөт байкуштун. Андай ырымчылардан акча сурасаң да күндүз сура, караңгыда сурасаң колуңа бербей, жерге ыргытып убара кылат экен.

А тиги малы көптөрдүн үйүнө кирсең, ар кайсы бурчуна эле бирден жиликти илип алышканын көрөсүң.

Ал эмнеси дейсиңби, көрсө, малды ит-куштан сактайт имиш ошол сөөктөр. Анан да ушул байкуш жаныбарларды да өз жайына жөн койбойбуз. Бүркүттүн тырмагын жулуп, карышкырдын чүкөсүн омкоруп тагынып…койчу деги эмне болуп кетээр экенбиз акыры?

Ал эмес аттын туягында жүрүп, канчалаган бок-тезекти басып жешилген таканы бир карасаң эле дарбазада турат жалтырап, жакшылык менен ырыскыны «чакырып». Деги эле ушул темир тезектен, жан-жаныбардан жамандык-жакшылыкты издегендердин акылы жайында экенине шегим бар. Алдынан ит өтүп кетсе сүйүнүп, мышык өтсө коркуп, башына чымчык чычып салса кубанып, түндө короз кыйкырса кайгырып…

Бул го мейли, тиги өзүнүн кулак-мурдунан корккондорго эмне дейсиң. Алаканы кычышса акча кармап, таманы кычышса көп басат имиш. Оң көзү тартса жакшы кабар, сол көзү тартса жаман кабар угат экен. Бетиң кызарса, сени мактап жатышат, кулагың кызыса болду-болбоду сени жамандай башташты. Ой тобоо…

Ошондой эле тамак-аш, чай-чамектен да бир нерсени билсе болот имиш. Чайыңда чама калкып жүрсө үйүңө киши келет. Айтмакчы, чама узун болсо узун, кыска болсо кыска адам келет экен. Камырың ыргып кетсе да конокту күтө бер. Анан дагы бир айтып койчу нерсе, бош чакаңды көтөрүп бирөөнүн алдынан өтө көрбө, таза балээге каласың. Бир санды ээлеп алып ошол сандан жакшылык үмүт кылган, же корккон элдер бар. Бул сыяктуу ишенимдерден биз деле куру кол эмес экенбиз. Уй жылы келсе, майлуу сүттүү болот деп сүйүнүп эле жатып калабыз. Кой жылы келсе, быйыл тынчтык болот дейбиз. Тоок жылында жумурткадан башканы таппай кукулуктап калбасак болду.
Канткенде бул жалган ишенимдерден кутула алабыз? Албетте, мунун бир гана жолу бар. Бул жол – ислам дининде. Исламдын бир мааниси тынчтык. Кандай тынчтык? Биринчи, адамдын өз напсисиндеги тынчтык. Жүрөктөгү ыпыр-сыпыр ишенимдин баарын чыгарган адам гана тынч уктап, бейпил жашайт. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын саламы болсун): «Исламда эч кандай ырымжырым жок» – деп айткан. Бул тууралу улуу ойчул Толстой аксакалдын да: «Исламдын башка диндерден негизги артыкчылыгы – ырым-жырымдардын жоктугунда» – деп айтканы бар.

Алайчы Сеитбеков

Запись Ишенимиң бышык болбосо коркконуң мышык болот.. впервые появилась Formula.KG.

Мисирлик Сузи Мазхар аттуу аял жыйырма жылдан бери аялдарга туура жол көрсөтүп жүргөн мыкты дааватчы. Дааватчы дегенибиз, анын себеби менен жүздөгөн аялдар туура жолго түшүп, мусулман болгон. Ал эми, анын өзү бул жолго кантип кирип калганын, өз оозунан укканыбыз жакшыраак болор:

Мен Университеттин журналистика факультетин бүтүргөн элем. Убактымдын көбүн театрда, концерттерде өткөрчүмүн. Чоң атамдын колунда чоңойгондуктан эрке да болчумун. Мал-дүнүйө мага жетиштүү эле. Мен эч нерседен коркпойт элем, бир гана электр тогунан катуу коркчумун. Атым мусулман болгон менен, мусулманчылыктан кабарым жок эле. Бирок, кээде кылган күнөөлөрүм себептүү, Аллах мени да ток урдуруп, күйгүзүп жиберсечи деп ойлоп коркуп кетчүмүн. Анан менин коркуумду таттуу уйку, же кезектеги концерт жууп жок кылчу. Менин дагы бир жаман адатым, дене-мүчөлөрүмдү башкаларга көрсөтүп, аларды суктандырууну жакшы көрчүмүн. Кыкасын айтканда, менин жаштыгым күнөө деп аталган жаман иштердин кучагында өттү. Анан турмушка чыктым. Күйөөм да мал-дүнүйөлүү адам эле. Экөөбүз «бал айын» өткөрүү үчүн Парижге учуп келдик. Күндүзү шаар кыдырабыз, кечинде түнкү клубтар. Күндөр өтүп жатты. Бир күнү Париждеги чоң мечитти көрүп калдым. Эсиме бир окуя түштү. Бир жолу Ватиканда болгон элем. Рим папасынын музейине кирүү үчүн барсам, күзөтчү колума чоң кара халатты карматып, ушуну кийсең гана кирүүгө уруксат деген болчу. Биз: «булар туура эмес, эскирген» – деген сыяктуу сөздөрдү айткан дин ээлери, өз кадыр-баркын ушинтип сакташат. Биз мусулмандар, эмне кылып жүрөбүз»- деген ой пайда болгон ошондо.

Узун көйнөк, жоолук сатып алып кийиндим да, мечитке кирип чыктым. Мечиттен чыгып жоолугумду чечип сумкама салып жатсам, бирөө келип акырын колумдан кармады. Карасам, көгүлтүр көздүү (мен бул көздөрдү өмүрү унутпаймын) француз кыз туруптур. Кыздын башында жоолук, үстүндө узун көйнөк. Ал мага күлүмсүрөй карады да, кулагыма жакын келип:

– Эже, Жаратуучуңуздун буйругу болгон жоолукту эмне үчүн сумкаңызга салып жатасыз? – деди, шыбырады. Ооба, ал менин кулагыма өтө назик жана акырын үнү менен шыбырады. Бирок, бул үн мен уккан үндөрдүн эң катуусу болду. Бул үн менин кулагыма гана кирип тим болгон жок. Бул үн менин жүрөгүмдүн тээ түбүнө барып сайылгандай болду. Эмне сөз айтарымды да, эмне жумуш кыларымды да билбей калдым.

Кыз менин колумдан кармап:

– «Аллахтан башка сыйынууга татыктуу эч ким жок» деп келме айтасызбы, ушул айткан сөзүңүзгө түшүнөсүзбү? – деп сурады. Жооп бере албадым.

Ооба, мен атабабамдан бери ушул келменин үстүндө жашап келген элдин кулунумун. А бул кызчы?

Кечээ, балким андан алдыңкы күнү эле динге киргендир. Өзүмдү анын алдында оңтойсуз сездим. Ага ырахмат айтып, кетүүгө шаштым.

Ал мага баягы эле көгүлтүр көздөрү менен жалооруй карап:

– Эже, амал кылуу менен динге жардам бериңиз, – деди. Анын үнү баягыдай эле назик жана акырын чыкты.

Мейманканга келдим. Өзүмдү жаман сезип жатканымды күйөөмө билдирип, Каирге кайттык. Ошол күндөн баштап Исламга тиешелүү китептерди окуй баштадым. Куранды, Куран тафсилерин бир канча жолу окуп чыктым. Жүрөгүм ачылды. Мурдагы бекер өткөргөн күндөрүмө өкүнчү бодум. Күйөөм, алгач мага каршы болду. Мурдагыдай эле оюн-күлкүлүү жашоо менен жашоону каалап жүрдү. Акырында, Аллах ага да туура жол көрсөттү. Азыр ал менден да өткөн дааватчы болду. Мен болсо ошол күндөн бери аялдарга Ислам таалимин үйрөтүп келем. Ар дайым аялдарга кийим тууралуу айткан учурда, көзүмө көгүлтүр көздүү Франсуз кызы элестейт да, кулагыма анын назик үнү угулгансыйт.

Запись Көгүлтүр көздөр впервые появилась Formula.KG.

2017. 3 -май күнү Ош шаарында “Сан-Райс” мейманкасында “Бактылуулук фомуласы” маалыматтык порталы жана “Фадиля” кыз-келиндерге араб тилин үйрөтүү курсу тарабынан “2017- Ыйман,адеп, маданият” жылына карата “Бакыт сенин колуңда аял зат” аттуу семинар болуп өттү.

Иш-чара Касиетүү Куран аяттарын окуу менен башталып. Кыргызстан Ислам университетинин мугалимдери , Чыгыш Университетинин студенттери жана Жалал-Абад облусунун казыятынын аялдар бөлүмүнүн өкүлү семинарга катышып. “Аял затынын коомдогу орду”, “ Аял затынын үй-бүлөдөгү кадыр баркы”, “Тилдерди үйрөнүүнүн пайдалары” ж.б. темада кызыктуу сабактар өтүлүп, докладтар окулду.Жана ошондой эле бул иш-чаранын алкагында “Фадиля” окутуу курсун мыкты, жигердүү окуган кыз-келиндер мактоо баракчалар менен сыйланды.Ошону менен бирге Интеллектуалдык конкурстар, кызыктыруучу белектер, “мехенди” мастер класс, жана түркүн таттуулар менен жайылган кофе-брейк уюштурулду.Семинарга ар аймактардан узак жолго карабастан келген катышуучулар ыраазычылыктарын билдиришип,бул иш-чара пайдалуу,таасирлүү болгонун айтып, жылуу сезимдерин,кубанычын көз жаштары менен айтып өтүштү.

Иш-чара максатына жетип, аял заты илим-билим,жогорку адеп-ахлакка ар дайым умтулушу керек экендигин , үй-бүлөдө жана коомдо өз ордун таап билүү керектигин семинардын катышуучуларына туура жеткизе алдык деген үмүттөбүз.

Иш-чара мекенибиздин тынчтыгын,элибиздин ынтымагын , аял зат аттуунун баары бактылуу болушун Жараткандан сурап,изги дуба-тилектер менен аяктады.

Запись Ошто «2017-Ыйман,Адеп жана Маданият» жылына карата «Бакыт сенин колуңда аял зат» аттуу семинар болуп өттү впервые появилась Formula.KG.

1. Байлыкка болгон сүйүү:
Байлыктын өзү эмес, ага болгон сүйүүнүн таасири жүрөккө катуу таасир берет. Жүрөккө катуу таасир берген соң көрпенде айла жок артка кетенчиктейт. Акыретте жакшылык табуу үчүн байлыктын мааниси зор. Кайрымдуулук кылуу, дин жолундагы кызматтарга демөөрчүлүк кылуу сыяктуу алгы иш-аракеттерди жасоого болот. Бирок бул нерсени жасоого байлыкка болгон сүйүү тоскоол болот. Андыктан, адампенде дүнүйөкорлукту жүрөктөн чыгарышы зарыл!

2. Мансапкорлук:
Мансап жана бийлик – акыретте Алланын алдына жарык жүз менен барууга зор мүмкүнчүлүк болуп эсептелет. Анткени көптөгөн нерселер бийликке көз каранды. Бийлик менен Аллахтын Ак динин өнүктүрүп, эл-журтту ыйманга сугарып, калкка бейпил турмуш ыроологонго болот. Бирок буга мансапка болгон сүйүү тоскоол болот. Тескерисинче бийликтин кандуу камчысы менен динди тизгиндеп, элдин ырысыкысын талап-тоногонго да шарт түзүлөт. Коомчулукка ак кызмат өтөө үчүн бийликке отуруу башка нерсе, өз напсисинин каалоосун орундатуу үчүн мансапка баруу такыр башка нерсе.

3. Башка нерселерге болгон сүйүү:
Аллах Таалага болгон сүйүүдөн башка жүрөктү туткундап ала турган ышкы-каалоонун баарын жүрөктөн алыс тутуу абзел. (мис; үйдүн жасалгалуулугун сүйүү, унаа айдоону сүйүү, айбанаттарга кордук кылып, аларды уруштуруу, жарыштыруу, сүзүштүрүүнү сүйүү ж.б. пайдасыз сүйүүлөр)

4. Күнөө:
Адампенде жасаган ар бир күнөөсү үчүн Аллахга тообо кылып, кечирим тилеши керек. Азирети Пайгамбарыбыз мындай деген:

“Кимде-ким бир күнөө жасаган болсо, заматта жүрөгүндө кара чекит пайда болот. Эгер тооба кылса, ал чекит өчүрүлөт. Тескерисинче үзгүлтүксүз улантып кетсе, кара чекит чоңоюп олтуруп бүтүндөй жүрөктү каптап калат” (Ибн Маажа, Зухд, 29; Ах- мад бин Ханбал, Муснад, 2, 297).

Аталган 4 бөгөттү ашып өтүү үчүн 4 нерсени аткаруу керек:
1. Тамакты аз-аздан, адалынан жеш. Аллах Таала момун-мусулмандарга:

“Биз насип кылган адал ырыскылардан жегиле!” деп буюрат.

Азирети Пайгамбарыбыз өз хадисинде мындай деген: “Ашыкча жеп-ичип жүрөгүңөрдү жараксыз кылып албагыла!”

2. Уйкучулуктан арылуу:
Ашыкча тамактанган адам көп суу ичет да, көп уктайт. Ашкере уйкучу пенде кыяматта бушайман болот. Аллахтын сүйүктүү Элчиси (саллаллаху алейхи васаллам) өз хадисинде мындай деген:

“Аллах Таала ашыкча жеп-ичкен жана көп уктаган адамды сүйбөйт” (Имам Газали).

3. Көп сүйлөбөй, аз, бирок саз сүйлөө кажет: Пайгамбарыбыздан бир хадис:

“…Аллага жана акырет күнүнө ишенген адам же пайдалуу сөз сүйлөсүн, болбосо унчукпасын!” (Бухарий, Рикак, 23; Муслим, Иман, 74, 75, 77).

4. Жаман адамдан, жаман нерселерден оолак болуу: Пендезат алкаш досунун жанында көп жүрсө, ал дагы ашаткы, тамеки жыттанып, анын сөгүнгөнүнөн, ахлаксыздыгынан таасирленет. А эгер атыр саткан досу менен көп-көп жолугушуп турса, дайым жагымдуу жыттанып жүрөт. Ушунун сыңары адамдын жакшы же жаман болушуна чөйрө көп таасир берет. Сүйүктүү Пайгамбарыбыз (саллаллаху алейхи васаллам) бизге береги насаатын айткан:

“Адам досунун жашоо таризинен таасир алат. Андыктан ким менен достошконуңарга көңүл бургула!” (Абу Давуд, Адаб, 16; Тирмизий, Зухд, 45).

“Ак башат”

Запись Жүрөктү тазалагысы келген адамга төрт несе бөгөт болот впервые появилась Formula.KG.

“Ыйман жан дүйнө азыгы” программасынын бул чыгарылышында “Тынчтык Пайгамбары Мухаммед с.а.в”” тууралуу кеп курдук. Студиябыздын коногу И.Арабаев атындагы Кыргыз Мамлекеттик университетинин телогия кафедрасынын ага-окутуучусу Жумадыл Маматжанов.

Ислам “тынчтык” дегенди билдирет. Исламдын маӊызы менен руху мына ушунда. Тилекке каршы, бардык илимдерди камтып, аны түшүнүүгө ачкыч болгон тынчтыктын динин бүгүн Батыштагылар Исламды тынчтыктын эмес, согуш, баскынчылык, хаос жана бүлгүнчүлүктүн дини катары түшүнүшкөндүгү шылдыӊ сыяктуу болууда. Ислам тек гана наамы менен тынчтыктын дини болбостон, өзүнүн бардык таалимдери боюнча да тынчтыктын дини жана аны ишке ашырууда. Эгерде сөзмө-сөз которсок, “Ислам” деген сөздүн экинчи мааниси – “баш ийүү”. Ошентип, “тынчтык»”жана “баш ийүү” деген сөздөр Исламды толук сүрөттөп берет.

“Тынчтык” – мусулмандын башка адамдарга болгон мамилесине, ошондой эле Исламда тапкан чоӊ бейпилдигине байланыштуу. “Баш ийүү” мусулмандын Кудайга болгон мамилесин билдирет. Кыскача айтканда, диндин бүткүл философиясын ушул бир эле сөз камтыйт. Ислам дининдеги белгилеп кетчү кызыктуу жагдай: ар бир чыныгы дин өзүнүн Кудайдан экенин көрсөтүп туруу үчүн ушул эки зарыл шартка ээ болушу керек. Ислам боюнча бир жагынан бардык диндер адамды өзүнүн Жаратуучусуна кайта алып келүүгө, экинчи жагынан башка адамдар менен үлгүлүү, жагымдуу байланышты түзүүгө аракеттенген.

“Пайгамбарыбыз хадисинде “мусулман деген бул башка мусулмандар колунан жана тилинен зыян тартпаган болсо, ошол киши чыныгы мусулман болуп саналат” деген. Ошондуктан Ислам дини тынчтыкка моюн сунуу деген маанини билдирет. Момун мусулман ислам динин кабыл алгандан кийин эң биринчи тынчтык деген нерсени бекем карманышыбыз керек”.

“Пайгамбарыбыздын Мадинадагы жашоосун алып карасак, канчалык согушпасын, албетте ал убактагы согуштар коргонуу максатында болгон. Согуш учурунда дагы Пайгамбарыбыз тынчтыкты үндөөчү, тынчтыкка чакыруучу элчи экенин билебиз. Ошондуктан биз бүгүнкү күндө Пайгамбарыбыздын өмүр баянын билишибиз керек. Өмүр баянын окуп билбегендиктен адамдар айрым учурларда дүйнөдөгү ар кандай ызы-чуу иштерге аралашып кетип жатат”.

“Ислам дининде эч качан жөн тынч жаткан адамдар менен согушкула деген нерсе жок. Экинчи жагынан ислам согушууга үндөбөйт. Пайгамбарыбыз Жалгыз Кудайга ишенүүгө чакыргандыгы үчүн мушриктер Пайгамбарыбыз с.а.в өлтүрөбүз дегенге чейин барышты. Мекке шаарында өмүрүнө коркунуч келген учурлар көп кездешет. Бирок ошолорго карабай Пайгамбарыбыз с.а.в душманына бир дагы жолу кол көтөргөн эмес. Мунун башкы бир себеби Пайгамбарыбыз тынчтыкты орнотуучу катары келген элчи экендигинин далил десе болот”.

Раббым Аллах! Мен беремин күбөлүк.
Ал Улуу Зат, жашайт билсең түбөлүк.
Кечиргенди жакшы көрөт пендесин,
Тообо кылып, ибадатта жүрөлүк.

Раббым Аллах! Улуу Арштын Эгеси.
Улуулугун сезбей келет пендеси.
Ал Даанышман, сени мени жараткан.
Сажда кылып, өкүнбөйлү эртеси.

Раббым Аллах! Элчилерин жиберген,
Ал Мээримдүү, күнөөлөрүн кечирген.
Пенделерге туура жолду көрсөтсүн деп,
Бирок пенде, көп каталык кетирген.

Раббым Аллах! Баарыбызды көрүп турат,
Ал Угуучу, баарыбызды угуп турат.
Жакшы-жаман иш жасоонун башында,
Момундары Улуу Хакты эстеп турат.

Раббым Аллах! Биз Аллахка кайтуучубуз,
Биз алсызбыз, Улуу Хактан коркуучубуз.
Жанды берген пенделерге аманат деп,
Акыйкатта, чындык сөздү айтуучубуз.

Раббым Аллах! Тооболорду кабыл кылат,
Пенделерин жаман жолдон тосуп турат.
Амал кылып, Хакты сүйгөн пенделерге,
Ин шаа Аллах Бейиш төрүн насип кылат.

Раббым Аллах! Сен кулусуң унутпагын!
Улуу Заттын ар бир сөзүн улуктагын!
Пайгамбарын себеп кылып жиберген!
Өкүмүнө баш ийели Улуу Заттын!

Раббим Аллах! Мээримине муктажмын!
Күнөөлөрдү кечирүүсүн сураймын!
Ал Боорукер! Түбөлүктүү Туруучу!
Мен ишенем! Бир күнү Ага кайтамын!

Раббим Аллах! Улуктугун билип жүр!
Мактоо айтып, өлүмүңө даяр тур!
Андан башка Кудай жок деп айтууга!
Ар бир күнү, ар бир мүнөт даяр тур!

Бүбүмариям Ибрагимова
«БАКТЫЛУУЛУК ФОРМУЛАСЫ»

The post Раббым Аллах!… appeared first on БАКТЫЛУУЛУК ФОРМУЛАСЫ.