Билгиниң! Күнөө – бул уу сыяктуу жана анын баарысы жүрөктү кыйратат. Ошондой эле күнөөлөр – жүрөк оорусунун жана Аллахтын каалоосунан башка нерселерди каалагандыктын өзөгү.
Абдуллах ибну Мубарак айтты:
“Күнөөлөр жүрөктү өлтүрөт жана дайыма күнөө кылып жүргөн адам кордукту көрөт. Күнөөнү таштоо – жүрөккө жашоо берет жана нафсиге каршы туруу –нафсинин пайдасын көрсөтөт”.
Эгерде ким жүрөгүнүн сак-саламаттуулугун жана бейпил жашоосун кааласа, анда жүрөктү уулаган иш-аракеттерден арылуусу керек. Андан арылгандан кийин жүрөктү өлтүргөн башка ууга дуушар болбош үчүн, жүрөктү дайым көзөмөлдөп жүрүүсү керек. Эгерде жүрөккө уу сыяктуу таасир берген күнөө ишти кылган болсо, анда тезинен анын таасирин кетирүш үчүн тезинен тообо кылып, Аллахтан кечирим суроо керек. Ошондой эле күнөөлөрдү кетирген жакшы иш-аракеттерди аткаруу керек.
Жүрөктү уулаган төрт иш-аракеттен максат – ашыкча сүйлөө, ашыкча кароо, ашыкча тамактануу жана адамдар менен ашыкча аралашуу. Мына ушулар жүрөктү өлтүрө турган жана адамдардын арасында көп кездешкен иштерден.
1. АШЫКЧА СҮЙЛӨӨ
Адамзатты чырайлуу келбетте жараткан, ага ыйман нурун тартуулаган, анын жүрөгүн ыйман менен кооздогон, ага сүйлөөнү үйрөткөн жана ага жүрөгүндөгү нерсени айтууга тил берген Аллахка мактоолор болсун!
Тил – бул Аллахтын адамзатка берген улуу жакшылыктарынан жана Жараткандын кереметтүү нээматтарынан. Тил өзү кичине болсо да, адам анын себебинен көптөгөн соопторго жетет же көптөгөн күнөөлөргө барат. Анткени куфурлук жана ыйман келтирүү бир гана тилдин күбөлүк келтирүүсү же келтирбеши менен ишке ашат. Ал эми ал экөө күнөөнүн жана баш ийүүнүн чокусу. Эгерде ким тилин көзөмөлгө албаса, анда аны шайтан жетелеп, кулай турган жарга алып барат. Ошентип аны тозоктун түбүнө жеткирет. Адамдар тозокко тилдеринен чыккан жаман сөздөрдүн себебинен гана киришет.
Муаз ибну Жабал, радыяллаху анху, риваят кылган хадисте Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
“Адамдарды тозокко беттери менен тилдеринен чыккан жаман сөздөр гана түшүрөт”. (Тирмизи)
Тилдин апааттарынан кайтарган жана кооптуулугун баяндаган көптөгөн аят-хадистер келген.
Аллах Таала айтат:
“Кандай гана сөз сүйлөбөсүн. Анын алдында (периштелер) көзөмөлдөп даяр турат”. (Кааф сүрөөсү, 18-аят)
Суфиян ибну Абдуллах, радыяллаху анху, Пайгамбарыбыздан:
“Оо, Аллахтын Элчиси! Сиздин мен үчүн эң корккон нерсеңиз эмне?” – Деп сурады. Ошондо Пайгамбарыбыз: “Мына бул”- деп, тилин кармап көрсөттү”. (Тирмизи)
Укбат ибну Аамир, радыяллаху анху, риваят кылат:
“Мен Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдан: “Кантип ийгиликке жетишем?” – деп сурадым. Ошондо ал :
“Тилиңди тыйып жүргүн”- деп жооп берди. (Тирмизи)
Ошондой эле Аллахтын Элчиси, саллаллаху алейхи уа саллам, айтты:
“Кимде-ким Аллахка жана Кыямат күнүнө ыйман келтирсе, анда жакшы сөз сүйлөсүн же унчукпасын”. (Бухари)
Бул хадис Пайгамбарыбыздын кыска-нуска хадистеринен. Бирок ал кыска болсо да мааниси өтө терең болгон насааттарынан. Демек сөздүн жакшысы жана жаманы болот. Адам жаман сөздөн тыйылып, жакшы сөздү гана сүйлөөгө буйрулган.
Абу Хурайра, радыяллаху анху, Пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, мындай деп жатканын уктум дейт:
“Чындыгында, пенде бир сөздү ойлонбостон туруп сүйлөп коет. Мына ошол сөздүн себебинен чыгыш менен батыштын аралыгынан да алысыраак тозоктогу жерге түшөт”. (Бухари)
Абдуллах ибну Масууд, радыяллаху анху, айтты:
“Жалгыз Өзү гана сыйынууга татыктуу болгон Аллахка ант болсун! Тилимден да өткөн тыя турган башка нерсе жок”.
Ал мындай деп айтат эле:
“Эй, тил! Өкүнүп калардан мурун, жакшы сөздү гана сүйлөгүн, ошондо ийгиликке жетесиң, жаман сөздү сүйлөбө, ошондо саламатта болосуң”.
Абу Дарда, радыяллаху анху, айткан:
“Тилиңден эки кулагыңдын акысын алып бер. Анткени сага көбүрөөк угушуң үчүн эки кулак жана аз сүйлөшүң үчүн бир тил берилген”.
Ошондой эле Хасан ал-Басри айтты:
“Даанышмандар айтышкан:
“Чындыгында, момундун тили – жүрөгүнүн артында. Эгерде бир нерсени сүйлөөнү кааласа, анда жүрөгү менен ой жүгүртөт, андан кийин сүйлөйт. Ал эми мунафыктын тили – жүрөгүнүн алдында. Эгерде бир нерсени кааласа, анда дароо тили менен айтат. Бирок жүрөгү менен ой жүгүртпөйт”.
Эгерде сен “унчукпоонун ушунчалык улуу пазилеттери барбы? Себеби эмнеде?” – деп сурасаң, анда мындай деп жооп бермекмин: “Анткени тилдин көптөгөн апааттары бар. Алар: Жалган сүйлөө, ушактоо, чагымчылык кылуу, сөгүнүү, мактануу, жалганга берилүү, жалган жалаа жабуу, эки жүздүүлүк. Мына ушул апааттарды адам баласы дайыма кыла берсе, анда алар тилге жеңил болуп калат жана адамга кумар сыяктуу болуп калат. Ошондой эле бул апааттарга шайтан азгырат жана адамдын табияты да тартып турат. Мына ошондуктан бул апааттардан сактанып унчукпай жүрүү – көптөгөн жакшылыктарга жеткирет. Ошондой эле унчукпоо – адам өз оюн топтоп жүрүүгө жана дайыма өзүн токтоо кармап, зикир-ибадаттарын кылууга да себеп болот. Айтып алган сөзүнүн туткуну болуудан сак-саламат болот жана Акыретте эсеп-кысабы да жеңил болот.
Анткени Аллах Таала айтат:
“Кандай гана сөз сүйлөбөсүн. Анын алдында (периштелер) көзөмөлдөп даяр турат”. (Кааф сүрөөсү, 18-аят
Запись Жүрөктүн төрт уусу впервые появилась Formula.KG.
Отправить комментарий